ဒုကၡသည္ ေဆးပညာ

Dr. တင့္ေဆြ

ဆရာဝန္၊ က်န္းမာေရးမႉး၊ သူနာျပဳနဲ႔ သားဖြားဆရာမေတြဟာ ေဆးပညာကို ၁ ႏွစ္ခြဲကေန ၇ ႏွစ္၊ စာသင္ခန္းေတြ၊ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြနဲ႔ ေဆး႐ံုေတြမွာ သင္ယူၾကရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ အခု “အေတာ္ေလး” အဆင့္အတန္း က်လာတယ္လို႔ ၾကားရ၊ ဖတ္ရ၊ သိေန ရတာ “အေတာ္ၾကီး” စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရတယ္။

၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလထုတ္ ရြက္ႏုေဝမဂၢဇင္းထဲက ဆရာေအာင္ၾကီးရဲ႕ ေဆာင္းပါး ဖတ္ရၿပီးေတာ့၊ “ဆရာဝန္၊ ေဆးေက်ာင္းသားမ်ားသည္ သားေကာင္မ်ား ျဖစ္သည္” ဆိုတဲ့ စာတပုဒ္ ေရးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္လည္း ေရဒီယိုေတြကေနပါ ၾကားၾကားေနရတာေတြ ရွိတယ္။ ကိုယ္ေတြ႔ ေတြ႔တာလည္း ရွိပါတယ္။ မၾကာခင္က သူနာျပဳ ဆရာမတေယာက္ ျပည္နယ္တခုကေန ေအာင္လာတယ္။ လက္ေတြ႔ မေတြ႔ရတာေတြ အမ်ားၾကီးတဲ့။ ကေလးမီးဖြားတာေတာင္ သိပ္ မသင္ခဲ့ရဘူးတဲ့။ သူ႔ေနာက္ ေရာက္လာတဲ့ အရန္သားဖြားဆရာမ တေယာက္ကလည္း ျပည္နယ္တခုကပါပဲ။ ၆ လ သင္ခန္းစာကို တပတ္ထဲနဲ႔ သင္ေပးလိုက္သတဲ့။ ခနဲ႔ၿပီး ခ်ီးက်ဴးခ်င္စိတ္ေတာင္ မရွိပါ။

“တီဘီ (အဆုတ္) ေရာဂါကို သူမ်ား တိုင္းျပည္ေတြမွာ မျဖစ္ေတာ့တာနဲ႔ ေနာက္ေပါက္ ဆရာဝန္ေတြကို သင္ေပးတာ သိပ္မရွိေတာ့ဘူး” ဆိုတဲ့သတင္း ထြက္လာေတာ့ စာတပုဒ္ ေရးလိုက္ေသးတယ္။ အထဲက ဆရာဝန္တဦးကေန (ကြန္မင့္) ေပးတာက “ျမန္မာျပည္မွာ တီဘီေတြကမ်ား” ဆိုသလို ေပါလြန္လြန္းလို႔၊ ျမန္မာဆရာဝန္ေတြအဖို႔ “ဘယ္က စမ္းမလား၊ ညာက စမ္းမလား” တဲ့။

ေဆးပညာဟာ တျခားတျခား ပညာေတြလိုပဲ အသစ္ေတြ၊ ပိုေကာင္းတာေတြက ေပၚေနတယ္။ ေရာဂါပိုးေတြကလည္း ေဆးအေဟာင္းဆိုရင္ “ဖုတ္ေလတဲ့ ငါးပိ၊ ရွိတယ္လို႔ မထင္” ဆိုသလို၊ “ပိုးစြမ္းေကာင္းေတြ” ျဖစ္လာေနၾကတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးပညာသင္တာမွာ စဥ္တိုက္-ဆက္တိုက္ သင္ယူေနဖို႔ဆိုတာ ျဖစ္လာရတယ္။

က်န္းမာေရးကိစၥ ေရာက္ရာအရပ္မွာ လစာမရေပမယ့္ လုပ္ေပးရမယ္လို႔ ကိုယ့္ဘာသာ တာဝန္ေပးမိလို႔ အဲဒီအျဖစ္မ်ဳိး အလိုလို ရလာတယ္။ သူမ်ားကို သင္ဖို႔ ျပင္တာနဲ႔ ကိုယ္ပါ ပညာေတြ တိုးရတာမို႔ လက္ငင္း အက်ဳိးေပးတာ ေခၚမယ္ ထင္ပါရဲ႕။ ေက်ာင္းမွာတုန္းက မသင္ခဲ့ရတာေတြ၊ အသစ္ေတြ႔ရ။ သင္ခဲ့တာေတြ တခ်ဳိ႕က “ေအာက္” သြားတာတို႔ အမ်ားၾကီး ေတြ႔လာရတယ္။

နာမယ္ၾကီး ေရာဂါေတြျဖစ္တဲ့ ဘီပိုး၊ စီပိုး၊ ဝက္တုပ္ေကြး၊ AIDS ဆိုတာေတြက ဟုိအရင္က ဘယ္ သင္ခဲ့ဖတ္ခဲ့ရမလဲ။ စာအုပ္ထဲမွာေတာင္ ပါတာမဟုတ္ဘူး။ နာမည္ၾကီး မဆိုႏိုင္တဲ့ (ပါရာစီတေမာ) က်ေတာ့ ခုေခတ္မွာ သူမပါ ဘယ္ေနရာမွမၿပီး ျဖစ္ေနတယ္။ ကေလးေတြ ေပးခ်င္ရင္၊ အစာအိမ္နာ ေၾကာက္ရင္၊ ေသြးထြက္မွာ စိုးရိမ္ရင္၊ သူကမွ စိတ္ခ်ရတယ္ မဟုတ္လား။ အရင္ အႏွစ္ ၂ဝ ေလာက္က ေဆးဝါးေဗဒမွာ တပိုဒ္စာေလာက္သာပါၿပီး၊ သိပ္မစြမ္းပါဘူး သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ေျပာခ်င္တာက မတူေတာ့တာေတြ၊ အရင္လို မဟုတ္ေတာ့တာေတြပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးပညာကို စဥ္တိုက္-ဆက္တိုက္ သင္ယူေနဖို႔ လိုတယ္ဆိုတာ အတိအက်ပဲေပါ့။

ဒုကၡသည္ေတြကို ေဆးကုေပးဖို႔ ကိုယ့္ကို ကူေပးမယ့္ ဒုကၡသည္ေတြထဲက ဒုကၡခံႏိုင္သူေတြ လိုက္ရွာရတယ္။ ေတြ႔ရင္ အရင္ဆံုး စာသင္ေပးရေရာ။ စာသင္ရေတာ့ ဟိုအရင္ “အ သံုးလံုး” သင္တာ သြားအမွတ္ရတယ္။ သင္တန္းသား၊ သင္တန္းသူ အရြယ္ဆိုတာ ဘယ္ငယ္မလဲ။ စာသင္ခန္းလည္း ရွိတာမဟုတ္။ စာသင္ခ်ိန္ကိုလည္း အဆင္ေျပသလို။ (ပေရာဂ်က္) ေပးသူမ်ားက ေရာဂါကုေပးတာမ်ဳိး စိတ္မဝင္စားၾကဘူး။ ထိေရာက္တာ မထိေရာက္တာ ေဘးခ်ိတ္၊ ကာကြယ္ေရးတို႔၊ ပညာေပးတို႔၊ ေခတ္ေပၚေရာဂါ (ဆီမီနာ) တို႔ကိုမွ မ်က္စိက်တယ္။ သင္တန္းေပးဖို႔ ႏိုင္ငံေတာ္က က်ခံတယ္ဆိုၿပီး၊ အရပ္က ေငြေကာက္သလိုလည္း လုပ္မရ။ ကုိယ္ထူကုိယ္ထဆိုတာ ဒီဟာမွအစစ္။ “ညည္းတို႔ ဘယ္အခ်ိန္အားလဲ၊ ငါေတာ့ တပတ္ကို ဘယ္ႏွစ္ရက္၊ တေန႔ ဘယ္ႏွနာရီ။ ဆိုက္ကားခလည္း မေပးႏိုင္ဘူး။ လက္ဖက္ရည္ တခြက္စီ အတူတူ ေသာက္ၾကတာေပါ့” ။

ဒါေတာ့ အဆင္ေျပသေလာက္ရွိၿပီ။ ေနာက္တမ်ဳိး တိုးလာတယ္။ ကုိယ့္ဒုကၡသည္ အမ်ားစုက ဗမာလို မတတ္ၾကဘူး။ အစိုးရဆရာဝန္ လုပ္ခဲ့ရတုန္းက သူငယ္ခ်င္းေတြ နယ္စြန္နယ္ဖ်ား ျပည္နယ္မ်ား ေရာက္ၾကတာကို၊ သြားေရးလာေရး ေဝးတဲ့ အခက္အခဲေလာက္သာ ထင္ခဲ့မိတယ္။ အမွန္က ဘာသာစကား၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ရာသီဥတု စတာ စတာေတြကလည္း တကယ့္ အခက္အခဲေတြပါလားလို႔ ေနာက္က်မွ ကိုယ္ခ်င္းစာမိလာတယ္။ တေယာက္ဆိုရင္ သူ႔အိမ္ေရွ႕ ၾကက္ကို လည္လွီးၿပီး၊ လာခ်တာမ်ဳိး ၾကံဳရဆိုပဲ။ သူငယ္ခ်င္းတို႔ေရ အခုမွသိတာ “ေဆာရီး” ေနာ္။

ဘာသာစကားကိစၥ ဘယ္လိုလုပ္ရရင္ ေကာင္းမလဲ။ ေဆးစာဆိုေတာ့ ဗိုလ္လုိ နည္းနည္း အေျခခံရွိတဲ့ သူမ်ဳိးျဖစ္မွ အဆင္ေျပတယ္။ ဗမာလိုနဲ႔ ဗိုလ္လို ေရာမယ္။ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး “ေတာ့” ႏိုင္သူကို ဦးစားေပးရွာရတယ္။ ရပါၿပီတဲ့ တေယာက္စ၊ ႏွစ္ေယာက္စ။ ခက္ျပန္တာက သင္ေပး၊ တတ္သြားၿပီး၊ မၾကာခင္ ထြက္သြားၾကရေရာ့။ လူသစ္ ထပ္ရွာရျပန္ၿပီေပါ့။ သူတို႔ကိုလည္း အျပစ္တင္ မျဖစ္။ သြားဖို႔ဆိုတာ ထြက္လာကတည္းက ရည္ရြယ္ခ်က္ကိုး။ (ေဘာ္လန္တီယာ) လုပ္ဖို႔ အိုးပစ္၊ အိမ္ပစ္၊ တိုင္းျပည္ပစ္ ထြက္လာတာ မဟုတ္ဘူးေလ။ ထပ္ထပ္သင္ေတာ့ “စာသင္ေပးသူ စာေက်တာေပါ့” လို႔ အေကာင္းဘက္က ေတြးယူရတယ္။ “ကဲ ေဆးပညာသင္မယ္၊ လာၾက” ။

“ဟာ မလာေသးနဲ႔အံုး”၊ မရေသးဘူးဗ်။ ေဆးစာမွန္သမွ် ဗမာလိုက ရွိတာမဟုတ္။ ဒီေတာ့ အကုန္လံုးကို ဗမာလိုျပန္ရမယ္။ ဗမာလို ျပန္တာေတြက တေယာက္ တမ်ဳိးက မ်ားတယ္။ ဆိုပါေတာ့ အသည္း၊ အဆုတ္၊ အစာအိမ္ေလာက္ကေတာ့ တူတယ္။ ေဘလံုးတို႔၊ သရက္ရြက္တို႔ဆိုရင္ မတူခ်င္ေတာ့ဘူး။ သားအိမ္ဆိုတာအထိ တူေပမယ့္၊ “သားအိမ္အဝ” လား၊ “သားအိမ္ဝ” လား၊ “သားအိမ္ေခါင္း” လား။ တျခားဆရာေတြ ဘာသာျပန္တာေတြ လိုက္ၾကည့္၊ အတုယူ၊ မေတြ႔ရင္ ကုိယ္ဘာသာ တီထြင္။ အားလံုးကို ဗမာလိုျပန္ထားဖို႔ ဘာသာျပန္ဆရာ အရင္စလုပ္ရၿပီ။

ခႏၶာေဗဒ၊ ဇီဝကမၼေဗဒကစၿပီး ေဗဒေတြ စံုသေလာက္ကို ဗမာမႈျပဳရတယ္။ စု-တု-ျပဳတာ မွန္သမွ် (ဘေလာ့ခ္) ထဲ သြင္းထားရေသးတယ္။ ဒီေခတ္ကိုး။ ကိုယ့္သင္တန္းက လူေတြလည္း (အင္တာနက္) ဆိုင္ ထိုင္တတ္ၾကသူေတြ ပါသလို၊ ေနာက္ဆိုရင္ သူတို႔ေတြက တျခားတိုင္းျပည္ ဟုိဟိုဒီဒီ ေရာက္ရင္လည္း ျပန္ၾကည့္ႏိုင္ေအာင္ေပါ့။ စာသင္ေပးတဲ့ဆရာ မျဖစ္ခင္ (ဘေလာ့ကာ) အရင္ျဖစ္တယ္။ (ဘေလာ့ခ္) မွာ (ပို႔စ္) ေပါင္း ၂ဝဝ ေက်ာ္သြားၿပီ။

စာသင္တာကို စိတ္ဝင္စားေအာင္ (မာလ္တီမီဒီယာ) လည္း လုပ္ထားရေသးတယ္။ ဗမာလိုဆိုတာက မရွိသေလာက္ ရွားတယ္။ တေန႔ကမွ အမ်ိဳးသမီး (ကြန္ဒြန္) အသံုးျပဳနည္း (ဗီဒီယို-ဖိုင္) တခု ရဖူးတယ္။ သူမ်ားႏိုင္ငံက (ဗီဒီယို) ေတြကလည္း ကိုယ့္လူမ်ဳိးေတြ မ်က္စိနဲ႔ သိပ္ကိုက္လွတာ မဟုတ္ဘူး။ အေတာ္ၾကီး ေရြးရေသးတာ။ (ဆင္ဆာ) လူၾကီးပါ ျဖစ္သြားေရာ။

သင္ေထာက္ကူေတြ အဆင္သင့္ေပမယ့္ မရေသးျပန္ဘူး။ စကားအသံုးအႏႈန္း။ ဆန္ကာတင္ ေရြးထားသူေတြေပမယ့္ ဗမာစကားကို ဗမာဆန္ရင္ နားမလည္ၾကတာက မ်ားတယ္။ ဆိုပါေတာ့ ခ်မ္းတယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးတယ္ ဆုိတာမ်ဳိးက ျပႆနာမရွိဘူး။ ဗိုက္က “ရစ္နာတာလား” ဆိုတာမ်ဳိး၊ “ရင္တုန္တာလား-ရင္ခုန္တာလား” ခြဲျခား နားမလည္ဘူး။ “ကိုယ္ဝန္” လို႔ မယဥ္မေက်းေလနဲ႔၊ “မီးဖြားခ်င္လို႔လား” ေမးရင္ မ်က္ခံုးပင့္ၾကည့္မယ္။ က်င္ၾကီး၊ က်င္ငယ္မေျပာနဲ႔ ဆီးတို႔၊ ဝမ္းတို႔ဆိုတာေတာင္ မရေလ။ အခက္ဆံုး ေျပာရမလား။ မ်ဳိးပြားလမ္းေၾကာင္းကို သင္ေပးရတာ။ ဒီေတာ့ သူတို႔ထဲက ဗမာစကား အတတ္ဆံုးကို နားလည္ေအာင္ ေဝ့ဝိုက္ ေျပာေပးၿပီး၊ လက္ေထာက္ကထိက အလုပ္ခိုင္းရတယ္။

ဆရာပါးဝလာေတာ့ သူတို႔စကား၊ တစ္၊ ႏွစ္၊ သံုးေလာက္ ကိုယ္ကလည္း သင္ထားရေသးတယ္။ “ထိုင္ပါ” “မနာဘူးေနာ္” ေလာက္ေတာ့ သိထားမွ။ လူနာျပန္ရင္ ကိုယ္ကေန “မန္းထာ” လို႔ ႏႈတ္ဆက္လိုက္ရင္ ေရာဂါတဝက္ သက္သာေရာ မဟုတ္လား။

ဒါနဲ႔ မရေသးရင္ “ေဘာ္ဒီ-လင္းေဂြ႔ခ်္” ပါရတယ္။ ၁ ရက္၊ ၂ ရက္၊ လက္ေခ်ာင္းေထာင္ ေမး။ ဗိုက္ဆိုရင္ ကိုယ့္ဗိုက္ဖိျပ။ အိႏၵိယလူမ်ဳိးမ်ား စကားေျပာရင္ မ်က္လံုး-မ်က္ခံုး-လက္-ေခါင္း-ေမး၊ လႈပ္လို႔ရတာ မွန္သမွ် လႈပ္ေျပာတာမ်ဳိးလို လုပ္ေပတာ့။ (မြန္ဘိုင္) သြားစရာမလိုဘဲ၊ “ေဘာလိဝုဒ္” ဆရာဝန္ျဖစ္ေရာ။ အိႏၵိယလူမ်ဳိးမ်ား လႈပ္သလား မေမးနဲ႔။ ကားေမာင္းေနရင္ စကားေျပာေတာ့ လက္တဖက္ကို တံခါးကထုတ္ လႈပ္စကားေျပာတာ။ ေနာက္ကားကေန ၾကည့္ၿပီး၊ အဲဒီဘက္ေကြ႔မွာကို လက္ျပေနတယ္ သြားမထင္နဲ႔။

ကုန္ကုန္ေျပာရရင္ ေဆးပညာ သင္ေပးရတာက တျခားစာမ်ဳိးနဲ႔ မတူဘူး။ ဆိုပါေတာ့ အဂၤလိပ္စာကို သင္ရင္ Comprehensive ၿခံဳငံုနားလည္ေစတာနဲ႔ အလုပ္ျဖစ္တယ္။ Choice တို႔၊ Quiz တို႔လို ထင္တာကို မွန္းၿပီး၊ အမွန္ျခစ္ ျခစ္ေပးတာမ်ဳိးနဲ႔လည္း မလံုေလာက္ဘူး။ တကယ္ကို သိ၊ အမွန္အတိုင္း နားလည္၊ အဟုတ္ကုိ ျပန္လုပ္တတ္မွ လက္လႊဲလို႔ ရမွာကိုး။ ဒါ့ေၾကာင့္ သင္ရတာ လက္ဝင္ပါတယ္။ “တပည့္မေကာင္း ဆရာ့ေခါင္း” ဆိုတာ ေဆးပညာ သင္တဲ့ေနရာမွာ ရာႏႈန္းျပည့္ မွန္တယ္။

ေဒလီမွာရွိတဲ့ ယမုန္နာေဆးခန္းက (ေဗာ္လန္တီယာ) ေဆးခန္းလက္ေထာက္ ဆရာမေတြကို (ကြန္ျမဴနတီ) က အေတာ္ ေက်းဇူးတင္ဖို႔ ေကာင္းတယ္။ ေဆးခန္း စဖြင့္ကတည္းကေန အခုထိ အေယာက္ ၃ဝ ေလာက္ရွိၿပီ။ အေဝးထြက္သြားရလို႔၊ တျခား အလုပ္သြားလုပ္လို႔၊ အိမ္ေထာင္ရက္သား က်သြားလို႔ ဆက္မလုပ္ႏိုင္သူေတြနဲ႔ လက္ရွိ ၅ ေယာက္၊ ၆ ေယာက္ ရွိတယ္။ လူနာေတြက ခ်င္းျပည္နယ္က အမ်ားစုၾကီးျဖစ္ၿပီး၊ ဗမာစကား မတတ္သူက ပိုမ်ားတယ္။ ေတာ္ေတာ္တန္တန္ ေျပာတတ္ေပမယ့္ ကိုယ့္ေရာဂါကို ကိုယ့္စကားနဲ႔ေျပာမွ အားရၾကတယ္။ ကခ်င္၊ ရခိုင္၊ မြန္၊ ကရင္နဲ႔ နာဂေတြက ဗမာလို အကုန္တတ္ၾကတယ္။ ကူကီးနဲ႔ ကေလး-တာဟန္းမွာ ေနလာသူေတြက ေတာ္ေတာ္ေျပာႏိုင္ၿပီး၊ ခ်င္းေတာင္ပိုင္းကလည္း ဗမာစကား ေျပာႏိုင္သူက မ်ားတယ္။ ဟားခါး၊ ဖလမ္းနဲ႔ တီးတိန္နယ္က လူေတြက သိပ္မေျပာတတ္ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ တီးတိန္ စကားတတ္သူ တေယာက္နဲ႔ (ဖလမ္း၊ ဟားခါး၊ မီဇို) စကားတခုခု တတ္တဲ့သူတေယာက္ အနည္းဆံုး ၂ ေယာက္ ရွိမွ လူနာ-ဆရာဝန္ ဆက္ဆံေရး အလုပ္ျဖစ္တယ္။