ဒီမိုကေရစီဖ်က္မည့္ ျခြင္းခ်က္္္္မ်ား

ဦးမ်ိဳး (ဥပေဒ)

မူရင္း ဥပေဒ၊ အထူးဥပေဒ ႏွင့္ နည္းဥပေဒမ်ား တြင္ ေတြ႔ရတတ္သည့္ ျခြင္းခ်က္မ်ားကုိ အဓိက ဆန္းစစ္ၾကည့္ရန္ လုိအပ္ပါသည္။ ဘာေၾကာင့္ ျခြင္းခ်က္ ထည့္ရသနည္း။ ဘယ္အခါ ထည့္ရသနည္း။ ျခြင္းခ်က္ ႏွင့္ ကင္းလြတ္ရၿမဲ အခ်က္ ဘာကြာျခားသနည္း။ ေမးခြန္း ရွိလွ်င္ အေျဖေတာ့ရွိရပါမည္။

မူရင္း ဥပေဒျဖစ္သည့္ ရာဇသတ္ၾကီး အခန္း -၄ တြင္ ကင္းလြတ္ရၿမဲ အခ်က္မ်ားကုိ ပုဒ္မ-၇၆ မွသည္ ပုဒ္မ-၉၅ အထိျပ႒ာန္းထားပါသည္။ ဤကင္းလြတ္ခ်က္မ်ား၏ အက်ိဳးေက်းဇူးကို တရားခံအား ခံစားခြင့္ ေပးရပါသည္။ ျခြင္းခ်က္မ်ား မဟုတ္ေပ။ ေပးကုိ ေပးရမည့္ ခံစားခြင့္ကုိ ဥပေဒအရ သတ္ သတ္မွတ္မွတ္ ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးထားပါသည္။

က်င့္ထုံးဥပေဒမ်ားတြင္ကား ကင္းလြတ္ခ်က္မ်ား။ ျခြင္းခ်က္မ်ားကို မေတြ႔ရွိရေပ။ အထူးဥပေဒမ်ား တြင္တခါတရံ ကန္႔သတ္ခ်က္ကို ေဖာ္ျပရန္ အတြက္ ျခြင္းခ်က္မ်ား ထည့္တတ္သည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္။ ဥပမာ- ၁၉၆၁ ခုႏွစ္၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တတ္သူမ်ား ေျခခ်ဳပ္ႏွင့္ ခံဝန္ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၁-တြင္ - အထက္တြင္ဆိုခဲ့သည့္ အတိုင္း ရာဇဝတ္တရားသူၾကီးက တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူ ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ ထိုသူအေပၚတြင္ ေျခခ်ဳပ္အမိန္႔ ခ်မွတ္သင့္သည္ဟု ယူဆလွ်င္ ရာဇဝတ္တရားသူၾကီးသည္ ထုိသို႔ ယူဆသည့္ အတိုင္း အမိန္႔ခ်မွတ္ရမည္။

ျခြင္းခ်က္။ ။ သို႔ရာတြင္-

(က) ရာဇဝတ္တရားသူၾကီးသည္ ပုဒ္မ-၁၂ အရ တဦးတေယာက္သူအေပၚတြင္ ေကာင္းမြန္စြာ က်င့္ၾကံေနထိုင္ေရးအတြက္ ခံဝန္ခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုေစဟူေသာ အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ့လွ်င္ ထိုသူအေပၚတြင္ ေျခခ်ဳပ္အမိန္႔ ကိုခ်မွတ္ျခင္း မျပဳေစရဟုျပ႒ာန္းထားသည္ကိုေတြ႔ရသည္။

ခံဝန္ခ်ဳပ္ အမိန္႔ခ်မွတ္လွ်င္ ဤပုဒ္မ ၁၁ အရ ေျခခ်ဳပ္အမိန္႔ မခ်မွတ္ရဟု တိတိက်က် ကန္႔သတ္လုိသည့္ အခါမ်ိဳးတြင္ မေရာေထြးေစရန္ ျခြင္းခ်က္ ကုိသီးသန္႔ျပ႒ာန္းရပါသည္။ ဤသည္မွာ ကင္းလြတ္ခ်က္ လုံးဝမဟုတ္ပါ။ ျခြင္းခ်က္ ႏွင့္ ကင္းလြတ္ခ်က္ ကို ခြဲျခားၾကည့္ျမင္ ႏုိင္ပါသည္။

ဤသို႔ဆိုလွ်င္ ျခြင္းခ်က္ထည့္ရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ပါဝင္သည့္ ပုဒ္မကို ပိုမို္တိက် ခိုင္မာေစရန္ ကန္႔သတ္ခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပေစလို၍ ဥပေဒတြင္ ျခြင္းခ်က္ထည့္ ရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းကို ေတြ႔ျမင္ ႏိုင္ပါသည္။မူရင္းပင္မ ဥပေဒမ်ားတြင္ဆိုလွ်င္ ပုိမိုတိက်ေသခ်ာရန္လိုအပ္ပါသည္။

ကင္းလြတ္ခ်က္ လိုခ်င္၍ အခြင့္ထူး ခံစားလို၍ ျပ႒ာန္းထားခ်က္မ်ား တစုံတရာ မပါရွိသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။

ဤသို႔ဆိုလွ်င္ လတ္တေလာ ေတြ႔ၾကံဳေနရသည့္ ျခြင္းခ်က္ မ်ားကို ျခြင္းခ်န္ထား၍ ရေကာင္းသည့္ အရာမဟုတ္ပါ။ မုခ်ေျဖရွင္းၾကရပါမည္။

၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ- ၁၂၁ ။ ။ ေအာက္ပါ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ခံပိုင္ခြင့္ မရွိေစရ-
(ည) ႏိုင္ငံ႔ ဝန္ထမ္း၊
ျခြင္းခ်က္။ ။ ယင္းစကားရပ္သည္ -
ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒအရ ဖြဲ႕စည္းေသာ လႊတ္ေတာ္မ်ားႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ ေရြးခ်ယ္ ခန္႔အပ္ျခင္း ခံရသည့္ တပ္မေတာ္သားမ်ား အပါအဝင္ ႏုိင္ငံ႔ဝန္ထမ္းမ်ားႏွင့္ မသက္ဆိုင္ေစရ။
ဟု ျခြင္းခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္ကို အထင္အရွားေတြ႔ရသည္။

ဤပုဒ္မ၏ ျခြင္းခ်က္ကို အကာအကြယ္ယူၿပီး ဒီမိုကေရစီ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာ မူမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္၍ မရပါ။ ႏိုင္ငံ႔ ဝန္ထမ္း ၊ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္း ၏ အဓိပၸါယ္ ေဖာ္ျပခ်က္ကို ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒ ရာဇသတ္ၾကီး ပုဒ္မ ၂၁ တြင္ အတိ အက် ေဖာ္ျပထားပါသည္။

ပုဒ္မ -၂၁။ ။ ျပည္သူ႔ ဝန္ထမ္းဆိုသည္မွာ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ သူတမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ဆိုလိုသည္။
ပဌမ။ ။ အစိုးရ ပဋိညာဥ္ခံ အမႈထမ္း။
ဒုတိယ။ ။ ႏိုင္ငံေတာ္ ၾကည္း၊ ေရ ၊ ေလ တပ္ဆိုင္ရာ ေရးရာပိုင္ အရာရွိ။
တတိယ။ ။ တရားသူၾကီး။
--------
---------
ဧကဒႆမ ။ ။ -----------
စသည္ျဖင့္ အတိအက်ေဖာ္ျပထားသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ၾကည္း၊ ေရ ၊ ေလ တပ္မေတာ္သား အားလုံးသည္ ဝန္ထမ္းျဖစ္ၾကပါသည္။ တပ္မေတာ္သား အားလုံးသည္ အျခားဝန္ထမ္းမ်ားနည္းတူ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ခံပိုင္ ခြင့္မရွိေစရပါ။

ဤသည္မွာ တရားမွ်တမႈကို ေဖာ္ျပသည့္ မူရင္း ဥပေဒအရ ျဖစ္သည္။ မဲေပးခြင့္ ရွိသူမ်ား၊ ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ခံပိုင္ခြင့္ ရွိသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးကို တန္းတူညီမွ် ျပ႒ာန္းထားရမည့္မူကုိ ခ်ိဳးေဖာက္၍ မရပါ။ ျခြင္းခ်က္ ျပဌာန္းခ်က္ ဆိုသည္မွာ မူရင္းပုဒ္မကို တိုက္႐ိုက္ခ်ိဳးေဖာက္ရန္ ျပ႒ာန္း၍ မေဖာ္ျပအပ္ပါ။

ဥပေဒ လုပ္ထုံး။ လုပ္နည္း ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနသည့္ျပင္ ျမန္မာစာေပ အေရးအသား ထုံးဓေလ့ကိုပါ မ်ားစြာ ထိခိုက္နစ္နာ ေစပါသည္။စာေပ ယဥ္ေက်းမႈ ဇာတိဂုဏ္ကို ထိန္းသိမ္းရမည့္ အစား ေဖာက္ဖ်က္ က်ဴးလြန္ေနသည္ ဆိုလွ်င္ တရားလက္မဲ့ တိုင္းျပည္ဘဝ ေရာက္သြားေပမည္။

တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ျပည္သူေတြက လုိလားၿပီး စစ္အုပ္စု စစ္အစိုးရက မလိုလားဘူးဆိုလွ်င္ ျပည္သူလူထု၏ ဒဏ္ခတ္မႈကို မုခ်ခံရပါလိမ့္မည္။

စစ္အာဏာရွင္ ဥပေဒစနစ္၏ တခ်ိဳးတည္းခ်ိဳး တေက်ာတည္းသြားသည့္ အစဥ္အလာအတုိင္း အက်င့္ပါေနသည့္ ျခြင္းခ်က္မ်ားကိုလည္း မ်က္ျခည္မျပတ္ သုံးသပ္ရန္လိုပါသည္။

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ (၃/ ၂ဝ၁ဝ) ပုဒ္မ-၁ဝ။ ။ ေအာက္ပါပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံ ပိုင္ခြင့္မရွိေစရ-
(ဌ) ႏုိင္ငံေတာ္ပိုင္ ေငြေၾကး၊ ေျမ၊ အိမ္၊ အေဆာက္အအုံ၊ယာဥ္၊ ပစၥည္း စသည္တို႔ကို တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္ဝုိက္ေသာနည္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ ရယူသုံးစြဲ သို႔မဟုတ္ ယင္းသို႔ ရယူသုံးစြဲ သည့္ အဖြဲ႕အစည္းဝင္ျဖစ္သူ။

ျခြင္းခ်က္။ ။ (၁) ႏိုင္ငံေတာ္ပုိင္ ေငြေၾကးဟူေသာ စကားရပ္တြင္ အၿငိမ္းစားလစာ၊ စရိတ္၊ ေငြေၾကး ေသာ္လည္းေကာင္း၊ႏိုင္ငံေတာ္ အက်ိဳးအတြက္ ေဆာင္ရြက္သျဖင့္ ႏုိင္ငံေတာ္က တရားဝင္ ေထာက္ပံ့ခ်ီးျမႇင့္ ထားေသာ လစာ၊ စရိတ္၊ ေငြေၾကးေသာ္လည္းေကာင္း မပါဝင္။

(၂) ႏုိင္ငံေတာ္ပုိင္ ေျမ၊ အိမ္၊ အေဆာက္အအုံ၊ ယာဥ္၊ ပစၥည္း ဟူေသာ စကားရပ္တြင္ ဥပေဒ တရပ္ရပ္ အရေသာ္လည္းေကာင္း၊ တာဝန္အရ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္က သုံးစြဲခြင့္ျပဳထားေသာ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံေတာ္ထံမွ အခေၾကးေငြျဖင့္ ငွားရမ္းသုံးစြဲေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ေျမ၊ အိမ္၊ အေဆာက္အအုံႏွင့္ အခန္းမ်ား အျခားအေဆာက္အအုံႏွင့္ အခန္းမ်ား ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ ေလယာဥ္၊ ရထား၊ သေဘၤာ၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္၊ ပစၥည္း စသည္တို႔ မပါဝင္။ ဟူ၍ ျခြင္းခ်က္ကို ျပ႒ာန္းလာပါသည္။

ဤအတိုင္း ျခြင္းခ်က္ကို ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပုံတင္ျခင္းဥပေဒ (၂/၂ဝ၁ဝ) ပုဒ္မ-၁၂ (က) (၅) တြင္- ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ ေငြေၾကး၊ ေျမ၊ အိမ္၊ အေဆာက္အအုံ၊ယာဥ္၊ ပစၥည္း တို႔ကို ရယူသုံးစြဲသည့္ အဖြဲ႕အစည္းသည္ ႏုိင္ငံေရးပါတီ အျဖစ္ ဆက္လက္ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ မရွိေစရဟုေဖာ္ျပထားၿပီး ျခြင္းခ်က္ (၁) ႏွင့္ (၂) ကိုလည္း အထက္ကေဖာ္ျပခဲ့သည့္အတိုင္း ေဖာ္ျပထားျပန္သည္။

ထို႔ျပင္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ ပုဒ္မ- ၁ဝ (ဌ) တြင္-ႏုိင္ငံေတာ္ပုိင္ကုိ ရယူသုံးစြဲသူ သို႔မဟုတ္ ယင္းသုိ႔ ရယူသုံးစြဲသည့္ အဖြဲ႕အစည္းဝင္ျဖစ္သူကို ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ခံပိုင္ခြင့္ မရွိေစရဟုေဖာ္ျပကာ ျခြင္းခ်က္ (၁)ႏွင့္(၂) တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္က ခြင့္ျပဳထားေသာ လစာ၊ စရိတ္၊ ေငြေၾကး၊ ေျမ၊ အေဆာက္အအုံ ႏွင့္ အခန္းမ်ား၊ ယာဥ္၊ ရထား၊ သေဘၤာ၊ ေမာ္ေတာ္၊ ပစၥည္း တို႔မပါဝင္ဟု ျခြင္းခ်က္အျဖစ္ ေဖာ္ျပထားျပန္သည္။

အထက္ပါျခြင္းခ်က္မ်ားကုိ ဆန္းစစ္ၾကည့္လွ်င္ ျခြင္းခ်က္ ဆိုသည္မွာ မူရင္းပုဒ္မပါ ဆိုလိုရင္းကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္၍ ရေသာ သီးသန္႔ျပ႒ာန္းခ်က္ျဖစ္ေနပါသည္။ လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးသည့္ ပိုမို တိက် ခိုင္မာေစရန္ ထပ္ေဆာင္းျပ႒ာန္းေပးသည့္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ား မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား ရယူႏိုင္ရန္ ဥပေဒကို တဖက္သတ္ခ်ိဳးေဖာက္ အရယူ၍ရေသာ၊ ကုိယ္လုပ္ပိုင္ခြင့္ နယ္ပယ္ကို ကိုယ္ၾကိဳက္သလို သတ္မွတ္၍ ရေသာ ျပ႒ာန္းခ်က္တမ်ိဳးအျဖစ္ ေတြ႔ရွိေနရေပသည္။

အထက္ပါျခြင္းခ်က္မ်ားသည္ တပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို အလြဲသုံးစားမႈအား က်ဴးလြန္ခိုင္းသလို ျဖစ္ေနပါသည္။လက္ရွိၾကံ႕ဖြံ႔ ေကာင္စီဝင္မ်ားက ၾကံ႕ဖြံ႔ပါတီေထာင္ေစၿပီး ႏိုင္ငံပုိင္မ်ားကို အလြဲသုံးစားျပဳရန္ အတြက္ ၾကိဳတင္ျပ႒ာန္းထားခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။ဤျပ႒ာန္းခ်က္သည္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္လိုစိတ္ကို ေပၚလြင္စြာ ေဖာ္ထုတ္ျပသည့္ သက္ေသခံခ်က္ၾကီး တရပ္လည္း ျဖစ္ေနပါသည္။

ဤအတိုင္းလည္း ၾကံ႕ဖြံ႔ပါတီဝင္မ်ား မတရားျပဳလုပ္မႈျပစ္မႈကို က်ဴးလြန္ေနၾကသည္မ်ားကို ေန႔စဥ္ျမင္ေတြ႔ေနရပါသည္။ ႏိုင္ငံေရး ပါတီတိုင္း၏ တန္းတူေရး တရားမွ်တေရး ဒီမိုကေရစီမူကို ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္သည္။

ျခြင္းခ်က္ပါ ႏိုင္ငံေတာ္က ခြင့္ျပဳထားေသာ ဆိုသည့္စကားရပ္သည္ နအဖဥကၠဌ ဗိုလ္သန္းေရႊ က ခြင့္ျပဳထားေသာ ဆိုသည့္ အဓိပၸာယ္ပင္ျဖစ္သည္။ႏုိင္ငံေတာ္ သည္ ဥပေဒအရ ဗိုလ္သန္းေရႊ မျဖစ္ရပါ။ ယခုမူ ဗိုလ္သန္းေရႊသည္ ဥပေဒအားလုံး၏ အရွင္သခင္ျဖစ္ေနသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အား အလြဲသုံးစားျပဳရန္ ခြင့္ျပဳသူမွာလည္း ဗိုလ္သန္းေရႊပင္ျဖစ္သည္။တရားခံ ဘယ္သူလဲေဟ့ ။ ျပည္သူ႔ခုံ႐ုံးက ေတာင္းေခၚသံကုိ ၾကားေနရသည္။