ဦးဥတၱမေန႕မွသည္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ဆီသို႕

ျမတ္စုမြန္

ရခိုင္ရိုးရာ၀တ္စံုကို ၀တ္ဆင္ထားသည့္ အမ်ိဳးသားႏွစ္ဦးက ကိုယ္စီကိုင္ေဆာင္ထားသည့္ ခရုသင္းကို မႈတ္လိုက္ၿပီးသည္ႏွင့္တၿပိဳင္နက္၊ ရိုးရာစည္ေတာ္တီးသံ တဒိန္းဒိန္းက ျမန္မာကြန္ဗင္းရွင္းစင္တာ၏ ေဟာခန္းမအတြင္းလႊမ္းမိုးသြားေလသည္။ ရခိုင္စည္းခ်က္၀ါးခ်က္ႏွင့္ ညီသည့္ ပုေလြသံသာသာယာယာကလည္း တဆက္တည္းပ်ံ႕လြင့္လွ်က္ရွိသည္။ အလားတူ ရခိုင္ေတးေရးဆရာ တစ္ဦးက ဦးဥတၱမအား ဂုဏ္ျပဳေရးဖြဲ႔ထားသည့္ မဂၤလာရတုပိုဒ္စံုရြတ္ ဖတ္သံသည္လည္း စည္းခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ နာေပ်ာ္ဖြယ္ ေပၚထြက္လာေလသည္။

က်ယ္ေျပာလွေသာ ခန္းမႀကီးအတြင္းတြင္ အခမ္းအနား တက္ေရာက္လာသူမ်ားသည္ လက္ခုပ္သံတေျဖာင္းေျဖာင္းတီးကာ အားေပးလွ်က္ရွိသည္။ ခန္းမအတြင္းတြင္ လူေပါင္းေထာင္ႏွင့္ခ်ီကာ ေနရာယူလ်က္ရွိသည္။ ထိုင္ခံုမ်ားႏွင့္ မလံုေလာက္ျခင္းေၾကာင့္ မတ္တပ္ ရပ္လွ်က္ေနရာယူထားသူမ်ားကလည္း ေျခခ်စရာပင္ေနရာမရွိေလာက္ေအာင္ ရွိေနေလ၏။

စက္တင္ဘာ ၉ ရက္တြင္ က်င္းပသည့္ ထိုအခမ္းအနားကား ယခင္အစိုးရမ်ားလက္ထက္တြင္ လြတ္လပ္စြာ စည္စည္ကားကား က်င္းပခြင့္မရခဲ့သည့္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ပ်ံလြန္ ေတာ္မူျခင္း ၇၄ႏွစ္ေျမာက္ေန႔ ေအာက္ေမ့ဖြယ္ အခမ္းအနားပင္ျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ၁၉၃၉ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာ၊ ၉ရက္တြင္ ႏုိင္ငံေရးေလာကဓံမ်ားကို ရင္ဆိုင္ရကာ စိတ္မက်န္းမာမႈကို ခံစားရၿပီး ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

အခမ္းအနားသို႔ ဦးဥတၱမေန႔ အထိမ္းအမွတ္ တီရွပ္မ်ား ၀တ္ဆင္ထားသည့္ ရခိုင္လူငယ္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကိုလည္း ေတြ႔ရသည္။ ေနာက္ေက်ာတြင္ “ေနာက္ဆံုးမွာ ဘယ္အရာမဆို အမွန္တရားက ႏုိင္စၿမဲ”ဆိုသည့္ ဆရာေတာ္၏ အဆိုအမိန္႔ပါ စာတမ္းမ်ားကို ရိုက္ႏွိပ္ထား သည္။

စင္ျမင့္ေပၚတြင္ ပန္းေပါင္းစံုျဖင့္ ပူေဇာ္ထားသည့္ ဆရာေတာ္၏ ရုပ္ထုပန္းခ်ီမ်ားကို ေတြ႔ႏိုင္သည္။ အခမ္းအနားတြင္ လြတ္လပ္ေရးမတိုင္မီ ေခတ္တစ္ေလွ်ာက္လံုး ဆရာေတာ္ျဖတ္သန္းခဲ့ရသည့္ သမိုင္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးတိုက္ပြဲ၀င္စဥ္ကာလ ရွားပါးဓာတ္ပံုမ်ားကို ခင္းက်င္းျပသထားသည္။ ဆရာေတာ္ သက္ရွိထင္ရွားရွိခဲ့စဥ္က ဗုဒၵဂါယာသို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည့္ ဗီဒီယုိဖိုင္ကိုလည္း ျပသခဲ့သည္။

ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ မရမ္းကုန္ၿမိဳ႕နယ္ မင္းဓမၼလမ္းေပၚရွိ ျမန္မာကြန္ဗင္းရွင္းစင္တာတြင္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔ က်င္းပလွ်က္ရွိသည့္အခ်ိန္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕အပါအ၀င္ အျခားၿမိဳ႕နယ္အခ်ိဳ႕တြင္လည္းေကာင္း၊ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ရွိ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕တြင္လည္းေကာင္း အခမ္းအနားပြဲမ်ားကို က်င္းပလွ်က္ရွိေလသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းစဥ္ကာလ တစ္ေလွ်ာက္လံုးတြင္ ေရွ႕တန္းမွပါ၀င္ခဲ့သျဖင့္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားတစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ အခန္းက႑ကို္ ေက်ာင္းသင္ရိုးညြန္းတမ္း၏ စတုတၳတန္းျမန္မာ့သမိုင္းဖတ္စာတြင္ ေဖာ္ျပခံခဲ့ရသည္။

“ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ ငယ္မည္မွာ ေပၚထြန္းေအာင္ျဖစ္သည္။ မိဘမ်ားမွာ ကုန္သည္ဦးျမႏွင့္ ေဒၚေအာင္ေက်ာ္သူတို႔ျဖစ္ၾကသည္။ ေပၚထြန္းေအာင္ကို ၁၈၇၉တြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၌ ေမြးဖြားခဲ့သည္”ဟု အစခ်ီသည့္ ျမန္မာ့သမိုင္းဖတ္စာ တစ္ပုဒ္ပင္ျဖစ္သည္။

သူ႔ကၽြန္ဘ၀ လြတ္ေျမာက္ေရး အမ်ိဳးသားလႈပ္ရွားမႈမ်ားေပၚထြန္းလာေစရန္ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိဖြင့္ေပးခဲ့သူ၊ “အာရွေန၀န္း”ဟု ပင္ တင္စားေခၚေ၀ၚခဲ့သည့္ ဆရာေတာ္သည္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ဂုဏ္ယူဖြယ္၊ အထြဋ္အျမတ္ထားဖြယ္ သူရဲေကာင္းတစ္ဦးျဖစ္၏။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ကို ရွင္သန္ခိုင္ၿမဲေစခဲ့သူျဖစ္၏။

ထိုစဥ္က ဆရာေတာ္အသွ်င္ဥတၱမ၏ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈကို ဂုဏ္ျပဳေက်းဇူးဆပ္ေသာအားျဖင့္ ၁၉၆၁ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလတြင္ ႏိုင္ငံ ေတာ္မွ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဒဂံုၿမိဳ႕နယ္ ကန္ေတာ္မင္ပန္းၿခံကို ဦးဥတၱမပန္းၿခံအျဖစ္ အမည္ေျပာင္းလဲကာ ဂုဏ္ျပဳသတ္မွတ္ေပးခဲ့ေလသည္။

ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၁၉၆၂ခုႏွစ္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အစိုးရတက္လာေသာအခါ ဦးဥတၱမပန္းၿခံ အမည္ေပ်ာက္ကာ မူလအတိုင္း ကန္ေတာ္မင္ပန္းၿခံျပန္ျဖစ္လာခဲ့သည္မွာ ယေန႔အထိျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ ေအာက္ေမ့ဖြယ္အခမ္းအနားမ်ားသည္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီတက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းႏွင့္ တပ္မေတာ္အစိုးရ လက္ထက္မ်ားတြင္ တျဖည္းျဖည္း ေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသျဖင့္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ မခံမရပ္ႏုိင္ ဖိႏွိပ္မႈတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။

ယခင္က ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ အခမ္းအနားမ်ားကို တိတ္တိတ္ဆိတ္ဆိတ္ လွ်ိဳ႕၀ွက္စြာက်င္းပခဲ့ရၿပီး ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ရုပ္တုတြင္ လြမ္းသူ႔ပန္းေခြ ဆက္ကပ္ျခင္းမ်ားကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ခံခဲ့ရသည္။ ဦးဥတၱမေန႔ အထိမ္းအမွတ္ တီရွပ္အက်ၤ ီ၀တ္ဆင္လွ်င္ပင္ ရဲစခန္းသို႔ ေခၚယူစစ္ေဆး ေမးျမန္းခံရျခင္းမ်ားရွိခဲ့သည္။

ယခုကဲ့သုိ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ျမန္မာကြန္ဗင္းရွင္းစင္တာလုိ ခမ္းနားလွေသာေနရာတြင္ က်င္းပခြင့္ရမည္ဟု လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္မ်ားကေျပာလွ်င္ မည္သူမွ် ယံုႏုိင္ဖြယ္မရွိသည္ကား အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ ယခုမူကား အုန္းအုန္းကြၽက္ကြၽက္ စည္ကားလွေသာ အခမ္းအနားတစ္ခုျဖစ္ေန ေလရာ စိတ္အားတက္ၾကြမႈ၊ စိတ္ေက်နပ္မႈအျပည့္ျဖင့္ ခ်ီတက္လာေသာ ရန္ကုန္ေရာက္ ရခိုင္လူမႈေရးအသင္းအဖြဲ႔မ်ား၊ လူငယ္မ်ားကို ျမင္ရေတြ႔ရသည္။

အခမ္းအနားတြင္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေရးရာ၀န္ႀကီး ဦးေဇာ္ေအးေမာင္က “ဒီလိုပြဲျဖစ္ေျမာက္ေအာင္က်င္းပခြင့္ေပးတဲ့ တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရ အဖြဲ႔ကိုေရာ၊ ဒီခန္းမမွာ အခမဲ့ က်င္းပခြင့္ရတဲ့အတြက္ေရာ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ေနာင္ႏွစ္မွာက်ေရာက္မယ့္ စိန္ရတုအခမ္းအနားမွာလည္း ဒီထက္ပိုႀကီးက်ယ္ခမ္းနားေအာင္ ႀကိဳးစားသြားမယ္”ဟု ေျပာၾကားခဲ့ေသးသည္။

အခမ္းအနားသို႔ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားသာမက ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ တုိင္းရင္းသားမ်ားေပါင္းစံု တက္ေရာက္ခဲ့သည္။ သံတမန္မ်ား၊ တုိင္းရင္းသား ပါတီမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမအား ပန္းျခင္းမ်ားျဖင့္ ပူေဇာ္ရာတြင္ ဗမာတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ကုိယ္စားလွယ္အျဖစ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စား လွယ္၊ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ကပ္လွဴပူေဇာ္ခဲ့သည္။ အလားတူ ရိုးရာ၀တ္စံုမ်ားဆင္ျမန္း ထားသည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳး အသီးသီးက ပန္းျခင္းမ်ားကို ကပ္လွဴခဲ့ရာ တက္ေရာက္လာသူမ်ား၏ လက္ခုပ္သံႏွင့္ လက္ေခါက္မႈတ္သံ မ်ားသည္ က်ယ္ေလာင္စြာ၊ တက္ၾကြစြာ ေပၚထြက္လာေလသည္။

တိုင္းရင္းသား၀တ္စံုမ်ားကိုယ္စီ၀တ္စားဆင္ထားသူမ်ားက ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ တန္ဖိုးထားရာ ဆရာေတာ္၏ေျခရင္း၌ ပန္းျခင္းမ်ားျဖင့္ ဆက္ကပ္ပူေဇာ္ခ်ိန္တြင္ “ဟယ္..ဒါက ကခ်င္” “ဒါက…. ရွမ္း၀တ္စံုေလး” “ဒါက်ေတာ့ ဘာ၀တ္စံုပါလိမ့္” စသည့္အာေမဋိတ္မ်ားကို ေရရြတ္ၾကသည္။ ယခင္က ရခိုင္လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးတည္းက သီးသီးသန္႔သန္႔က်င္းပခဲ့ၾကရရာမွ ယခုတိုင္းရင္းသားေပါင္းစံုပါ၀င္ေသာ ပြဲကို ျမင္ရျခင္းအတြက္ သူတို႔၏စိတ္တြင္ ေက်နပ္ျခင္းတစံုတရာပါ၀င္ေနၾကေၾကာင္း ေပၚလြင္ေနေလသည္။

“ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမဆိုတာ ရခိုင္တစ္မ်ိဳးသားတည္းအတြက္ မဟုတ္။ ျပည္ေထာင္စုတခုလံုးအတြက္ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းခဲ့တာ။ ႏိုင္ငံ ေရးမ်က္စိဖြင့္ေပးခဲ့တဲ့ ဆရာေတာ္ကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့ပြဲေတြကို ဘာေၾကာင့္ပိတ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ မေျပာတတ္ဘူး။ ဒီလိုပြဲမ်ိဳး လုပ္ခြင့္ေပးလိုက္တဲ့ အတြက္ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးနဲ႔ တစ္ဦးအေပၚတစ္ဦး ယံုၾကည္မႈ ပိုေကာင္းလာေစမယ္လို႔ ထင္တယ္” ဟု ရခိုင္ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးကလည္း ဆိုသည္။

“ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ကရက္ေဒါက္ ျမန္မာျပည္မွ ထြက္သြား”ဟု ထိုေခတ္က ၾသဇာႀကီးခဲ့သည့္ သူရိယသတင္းစာမွတဆင့္ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ အစိုးရ၏ဘုရင္ခံကို စိန္ေခၚခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္သည္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္သာ သူရဲေကာင္းမဟုတ္ဘဲ၊ ျပည္ေထာင္စုတစ္ခုလံုး ႏွင့္လည္းသက္ဆိုင္ေၾကာင္း ရခိုင္တိုင္းရင္းသားတို႔က ေျပာသည္။

ယခုက်င္းပခဲ့သည့္ ဆရေတာ္ဦးဥတၱမေန႔အခမ္းအနားတြင္ ဆရာေတာ္အားဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကန္ေတာ္မင္ပန္းၿခံကို ဦးဥတၱမပန္းၿခံအျဖစ္ အစိုးရက ျပန္လည္သတ္မွတ္ေပးရန္လည္း ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားနည္းတူ အျခားေသာတိုင္းရင္းသားမ်ား အထြဋ္အျမတ္ထားရာ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားပြဲမ်ား က်င္းပခြင့္မရခဲ့သည့္ အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ားလည္း ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ ျပည္နယ္ေန႔အခမ္းအနားမ်ားကိုပင္ က်င္းပခြင့္မရ။ တိုင္းရင္းသားတို႔၏ အမ်ိဳးသားေန႔မ်ားကို က်င္းပခြင့္မရခဲ့သည့္ ကာလ မ်ားကို အားလံုးေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ၾကရသည္။

တိုင္းရင္းသားအားလံုးတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစားအေပၚ မေက်လည္မႈမ်ား၊ လူမ်ိဳးႀကီး၀ါဒီသမား မ်ားဆိုသည့္ အျမင္မ်ား၊ အမုန္းတရားမ်ားျဖင့္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကရသည္။ လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားမ်ားအေရးကို အစဥ္တစိုက္ မ်က္ကြယ္ျပဳခဲ့သူမ်ားအျဖစ္ ဆန္႔က်င့္လိုသည့္စိတ္ဓာတ္တို႔သာ အျမစ္တြယ္ခဲ့ သည္။

ပိတ္ပင္ျခင္း၊ ႏွိပ္ကြက္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ လွ်ိဳ႕၀ွက္စြာက်င္းပခဲ့ရသည့္ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမေန႔အခမ္းအနားကို ယခုကဲ့သို႔ ျပန္လည္က်င္းပခြင့္ ျပဳလိုက္ျခင္းသည္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ တန္ဖိုးထားမႈစံႏႈန္းအေပၚ ေလးစားမႈျဖစ္သျဖင့္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစား(ဗမာတိုင္းရင္းသား)မ်ားအၾကား ယခင္ကထက္ နားလည္မႈပိုမိုရရွိေစမွာ အမွန္ ပင္ျဖစ္သည္။ အလားတူျမန္မာႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလံုးရွိ ျပည္ နယ္ႏွင့္တိုင္းအသီးသီးမွ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ တန္ဖိုးထားမႈမ်ားကိုလည္း အေလးထား ေလးစားမႈရွိမည္ဆိုပါက အစိုးရအဆက္ဆက္က ေၾကြးေက်ာ္ခဲ့သည့္ “စစ္မွန္ေသာျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္” ၏ အႏွစ္သာရကို မလြဲမေသြရရွိႏုိင္ေပမည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႔တြင္ေနထိုင္ၾကေသာ မတူကြဲျပားသည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားၾကား အႏွစ္သာရျပည့္၀သည့္ ျပည္ေထာင္စု စိတ္ဓာတ္ေပၚေပါက္လာေရးရန္ဆိုသည္မွာ ၎တို႔တန္ဖိုးထားရာေန႔ထူးေန႔ျမတ္မ်ား၊ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ဂုဏ္ျပဳသည့္အထိမ္း အမွတ္ပြဲမ်ား လြတ္လပ္စြာက်င္းပခြင့္ ေပးျခင္းကလည္း လုိအပ္ေနေၾကာင္း ယခုက်ေရာက္သည့္ ၇၄ႏွစ္ေျမာက္ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမေန႔ က အေကာင္းမြန္ဆံုးသာဓက တစ္ခုျဖစ္ေပသည္။