စီးပြားေရး ႏိုဘယ္ဆုရွင္ စတစ္ဂ္လစ္အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ေက်ာ္သိခၤ

ခ်င္းမုိင္ (မဇၥ်ိမ)။ ။ စီးပြားေရး ႏိုဘယ္ဆုရွင္လည္းျဖစ္၊ ကမၻာ့ဘဏ္၏ အဓိက စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္လည္း ျဖစ္ခဲ့သူ ပါေမာကၡဂ်ဳိးဇက္ စတစ္ဂ္ဂ္လစ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေနျပည္ေတာ္တြင္ က်င္းပမည့္ ေက်းလက္ေဒသဆိုင္ရာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး မူဝါဒဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ မနက္ျဖန္တြင္ တက္ေရာက္မည္။

မစၥတာ စတစ္ဂ္ဂ္လစ္သည္ တပတ္ၾကာမည့္ ခရီးစဥ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ဳိးသား စီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ဝန္ၾကီးဌာန ဝန္ၾကီး ဦးစိုးသာ၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ ဆည္ေျမာင္းဝန္ၾကီးဌာန ဝန္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဌးဦးတို႔ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးႏွင့္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ က်ဆင္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးသြားမည္ဟု သိရသည္။

ကုိလံဘီယာတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡျဖစ္သူ မစၥတာ စတစ္ဂ္လစ္သည္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္အထိ ကမၻာ့ဘဏ္၏ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အဓိက အႀကံေပးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး အာရွ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ၏ အေၾကာင္းရင္းမ်ား ေနာက္ကြယ္မွ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို ေလ့လာထားေသာ “Rethinking the Asian Miracle” ကို ပံုႏွိပ္ရာ၌ အဓိက အခန္းက႑မွ ပါဝင္ခဲ့သည္။

အေျခခံလူထုပါဝင္ေသာ စီးပြားေရးစီမံကိန္းမ်ဳိးကို ျပဳလုပ္ရန္ ျမန္မာစစ္အစိုးရကို တိုက္တြန္းထားသည့္ သူ၏ ခရီးစဥ္သည္ အေမရိကန္အစိုးရႏွင့္ ပတ္သက္ျခင္း မရွိေသာ္လည္း ခရီးစဥ္ေနာက္ဆက္တြဲ ရလဒ္မ်ားအေပၚ ကုလသမဂၢႏွင့္ အေမရိကန္တို႔ ေစာင့္ၾကည့္သြားလိမ့္မည္ဟု အေနာက္တိုင္း သံတမန္မ်ားက တြက္ဆထားၾကသည္။

ထို႔ျပင္ သူသည္ The Economics Voice ဂ်ာနယ္၏ အယ္ဒီတာတဦးလည္း ျဖစ္သည္။

ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း

စတစ္ဂ္လစ္ကို ၁၉၄၃ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အင္ဒီးယားနားျပည္နယ္ ေဂရီၿမိဳ႕၌ ေမြးဖြားခဲ့သည္။

၁၉၆ဝ မွ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္အထိ အမ္းဟာ့စ္ထ္ ေကာလိပ္ (Amherst College) တြင္ ေလ့လာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ သူသည္ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ နည္းပညာတကၠသိုလ္ (MIT) တြင္ Bachelor ဘြဲ႔ ရရွိခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ၁၉၆၅ မွ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္အထိ ခ်ီကာဂို သုေတသနအတြက္ ခ်ီကာဂို တကၠသိုလ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ခဲ့သည္။

တဖန္ မန္ဆာခ်ဴး ဆက္တကၠသိုလ္ (MIT) တြင္ပင္ ေဒါက္တာဘြဲ႔အတြက္ ၁၉၆၆ မွ စတင္၍ ၂ ႏွစ္ၾကာ ေလ့လာခဲ့သည္။ ေဒါက္တာဘြဲ႔အတန္း တက္ေရာက္ေနစဥ္အတြင္း MIT တြင္ တြဲဖက္ပါေမာကၡတာဝန္ကိုလည္း ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

၁၉၆၉ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇ဝ ခုႏွစ္တြင္ ကိန္းဘရစ္ တကၠသိုလ္၌ Fulbright သုေတသနျပဳ ေက်ာင္းသားျဖစ္ခဲ့သည္။ တဆက္တည္းမွာပင္ ေရးလ္၊ စတန္းဖို႔ဒ္၊ ဒုခ္၊ ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ႏွင့္ ပရင္စီတန္ တကၠသိုလ္တို႔၌ ပါေမာကၡရာထူးျဖင့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

ထို႔ျပင္ Sciences Po Paris ႏွင့္ Ecole Polytechinque ေက်ာင္းမ်ားတြင္ “စီးပြားေရးႏွင့္ လူထု ေပၚလစီ (မူဝါဒ)” ဘာသာရပ္ကို သင္ၾကားခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္တြင္ မန္ဆာခ်ဴးဆက္တကၠသိုလ္၏ The Brooks World Poverty Institute ၌ ေက်ာင္းအုပ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္အထိ သမၼတ ကလင္တန္ အစိုးရ၏ သမၼတ စီးပြားေရးအၾကံေပးေကာ္စီ၏ ဥကၠဌအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွ ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္အထိ ကမၻာ့ဘဏ္တြင္ ဒုတိယ ဥကၠ႒ႏွင့္ အဓိက စီးပြားေရး အတုိင္ပင္ခံအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ႏိုင္ငံတကာ စီးပြားေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ဆန္႔က်င္ေသာ ဆႏၵျပမႈတခု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ သူ႔ကုိ ကမၻာ့ဘဏ္က အတိုက္အခံမ်ားအား ဘဏ္၏ ေပၚလစီမ်ားကို ေဖာ္ျပသည္ဟုဆိုကာ အလုပ္ထုတ္ပစ္ခဲ့သည္။

စတစ္ဂ္လစ္သည္ Collegium International အဖြဲ႔အစည္းတြင္လည္း တာဝန္ထမ္္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ထိုအဖြဲ႔အစည္းသည္ ႏိုင္ငံေရး၊ သိပၸံႏွင့္ လူမ်ိဳးစုဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းထားၿပီး၊ အဖြဲ႔အစည္း၏ ပန္းတိုင္သည္ အတားအဆီးမ်ားကို ၿငိမ္းခ်မ္း၍ တရားမွ်တၿပီး၊ စီးပြားေရးအရ ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္း၍ ေျဖရွင္းသည့္ နည္းလမ္းသစ္ကို အေထာက္အကူေပးသည္။

စတစ္ဂ္လစ္သည္ အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမားကုိ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အၾကံေပးခဲ့ဖူးသည္။ သို႔ေသာ္ အၾကံေပးရာတြင္ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ က႑ ျပန္လည္အဖတ္ဆယ္ေရး အစီအစဥ္အတြက္ ပါးနပ္စြာ ေဝဖန္ခဲ့သည္။

၂၀၀၀ ခုႏွစ္တြင္ စတစ္ဂ္လစ္သည္ ကိုလံဘီယာ တကၠသိုလ္၌ ႏိုင္ငံတကာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကို အေျခခံေသာ ေ႐ွးဦး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးေပၚလစီ (IPD) ကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွစတင္၍ ကိုလံဘီယာ တကၠသိုလ္တြင္ ဌာနဆိုင္ရာ အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡအဆင့္ျဖင့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္ စီးပြားေရးႏိုဘယ္ဆုႏွင့္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္တြင္ ဂၽြန္ဘိတ္စ္ကလပ္ မက္ဒယ္ဆု ရ႐ွိခဲ့သည္။

ထို႔ျပင္ ကမၻာ့ဘဏ္တြသ္ ဒုတိယ ဥကၠ႒ တာဝန္ႏွင့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အဓိက အၾကံေပးပုဂၢိ္ဳလ္အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

သူ၏ ကမၻာလံုး စီမံခန္႔ခြဲမႈဆိုင္ရာ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ၊ လြတ္လပ္ေသာ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး ပညာ႐ွင္ (သူ႔အဆိုအရ - လြတ္လပ္ေသာ ေစ်းကြက္ကို ယံုၾကည္သူ) ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကး ရန္ပံုေငြႏွင့္ ကမၻာ့ဘဏ္တြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့မႈမ်ားေၾကာင့္ နာမည္ရရွိခဲ့သည္။

အခ်ဳိ႕က သူ႔ကို ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္ ကင္ေနး ဆီးယန္း (New-Keynesian) ေနာက္တဦးအျဖစ္ တင္စားၾကသည္။