အရင္နဲ႔ မတူေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္ ဆိုတဲ့ သံအမတ္ႀကီး

လင္းသန္႔

ထုိင္းႏုိင္ငံတြင္းမွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၾကတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္း ျမန္မာအလုပ္သမား စုစုေပါင္း ၃ သန္းေလာက္ရွိရာမွာ ႏိုင္ငံသား စိစစ္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ၿပီး တရား၀င္ အလုပ္သမားမ်ားအျဖစ္ ယာယီႏိုင္ငံကူး လက္မွတ္ ထုတ္ေပးၿပီးသူ ၁ သန္း ၇ သိန္း ေလာက္ ရွိပါတယ္။

ထုိင္း လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရး ဥပေဒအရ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ ဗီဇာ သက္တမ္း ၄ ႏွစ္သာ တရား၀င္ေနထိုင္ အလုပ္လုပ္ခြင့္ရၿပီး ၄ ႏွစ္ ေက်ာ္သူေတြဟာ မိခင္ႏိုင္ငံကို ျပန္ၿပီး ၃ ႏွစ္ၾကာ ေနထိုင္ၿပီးမွသာ ထုိင္းႏုိင္ငံကို ျပန္လည္လာေရာက္ အလုပ္လုပ္ခြင့္ ရွိပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဗီဇာ သက္တမ္း ၄ ႏွစ္ ေက်ာ္ေနၿပီး ျမန္မာျပည္မျပန္ဘဲ ထုိင္းမွာပဲ ဆက္အလုပ္လုပ္လိုတဲ့ ျမန္မာ အလုပ္သမား ေတြ အခက္အခဲျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ဒီလို အခက္အခဲ ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိုင္းႏုိင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ရွိ ျမန္မာသံ႐ံုးက ေဆာင္ ရြက္ေပးေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို ထုိင္းႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ျမန္မာ သံအမတ္ႀကီး ဦးတင္၀င္းကို ဧရာ၀တီ သတင္းေထာက္ လင္းသန္႔ က ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။ ဦးတင္၀င္း ဟာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေမလကုန္ပုိင္း က စတင္ၿပီး သံအမတ္ တာ၀န္ ယူခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ။ ထုိင္း လ၀က ဥပေဒအရ ဗီဇာ သက္တမ္း ၄ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ ျမန္မာျပည္ မျဖစ္မေန ျပန္ရမယ့္ ထုိင္းေရာက္ ျမန္မာ အလုပ္သမားေတြက ထုိင္းမွာ ဆက္ၿပီး ေနထုိင္အလုပ္လုပ္ခ်င္ေနၾကတယ္။ အဲဒီကိစၥကို ျမန္မာသံ႐ံုးဘက္က ဘယ္လို အကူ အညီေတြ ေပးဖုိ႔ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ အဲဒါကို က်ေနာ္ ဒီမွာ ညႇိႏႈိင္းထားတာ ရွိတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္း ျပန္စရာမလိုဘဲနဲ႔ သက္တမ္းတုိးႏုိင္ေအာင္ လုပ္ထား တယ္။ အဲဒါကို အေျခခံၿပီး က်ေနာ္တို႔ သံ႐ံုးကေနၿပီး ယာယီႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ေတြ ထုတ္ေပးဖို႔ က်ေနာ္ တင္ျပထားတယ္။ အလုပ္သမား၀န္ႀကီး႐ံုးက သေဘာတူတယ္။ သမၼတ႐ံုးကလည္း သေဘာတူတယ္။ မၾကာမီေပါ့ က်ေနာ္တုိ႔သံ႐ံုးကေန ထုတ္ ေပးမယ္။ အဲဒါကို က်ေနာ္တုိ႔ တရား၀င္စာရတာနဲ႔ သတင္းထုတ္ျပန္ေပးမယ္။ သေဘာကေတာ့ ပတ္စ္ပို႔ လာလုပ္လုိ႔ရၿပီ။ ဗီဇာ သက္တမ္းတုိးဖုိ႔ကို ဘန္ေကာက္သံ႐ံုးမွာပဲ လုပ္ေပးလုိက္မယ္။ ၂ ႏွစ္ေပါ့ေနာ္။ ၄ ႏွစ္ျပည့္လုိ႔ ျပန္ရမယ္ဆုိတဲ့ လူေတြ အတြက္ အဓိက ရည္ရြယ္ၿပီး လုပ္မွာေပါ့ဗ်ာ။ ၿပီးေတာ့မွ သူတုိ႔က Work Permit ဆက္လုပ္ေပါ့။ သူတုိ႔ အလုပ္လုပ္တဲ့ ေနရာသြားလုပ္ရမွာေပါ့။ အဲဒါေတြလည္း ထုိင္းဘက္နဲ႔ ညႇိႏႈိင္းၿပီး Work Permit ရေအာင္အထိပါ ဆက္ၿပီး စီစဥ္ေပးဖုိ႔ ရွိပါတယ္။

ေမး။ ။ ဗီဇာ သက္တမ္းတုိးေရး ကိစၥ အပါအ၀င္ ထုိင္းမွာရွိတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ အလုပ္သမား ရပိုင္ခြင့္နဲ႔ တျခား အလုပ္သမား ျပႆနာေတြကိုေရာ သံအမတ္ႀကီးတုိ႔ ဘယ္လုိ ေျဖရွင္းေပးေနပါလဲ။

ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ထုိင္းဘက္နဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့ အခါတုိင္း ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ နစ္နာရတာ၊ အခြင့္အေရး ဆံုး႐ႈံး ေနရ တာ၊ စတဲ့ဟာေတြကုိ အၿမဲေဆြးေႏြးျဖစ္ၾကတယ္။ အခု လာမယ့္ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ဟုိဘက္ ဒီဘက္ Technical Meeting (လုပ္ထံုးလုပ္နည္းဆုိင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲ) လုပ္ဖုိ႔ ရွိတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ အခုေနာက္ပိုင္း သံ႐ံုးက သြားတဲ့ ပံုစံကေတာ့ အလုပ္သမားေတြအတြက္ တကယ့္ကို အက်ဳိးရွိေအာင္၊ အသက္သာဆံုး ျဖစ္ေအာင္ နည္းလမ္းေတြကိုရွာထား တယ္။ ခါတုိင္းပံုစံနဲ႔ မတူေအာင္ေပါ့။

ေမး။ ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ကာလမွာ ျမန္မာအလုပ္သမား အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ျမန္မာ သံ႐ံုးေတြက ကူညီမႈ မရွိၾကဘူးလို႔ အလုပ္သမားအေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာၾကတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္း ျမန္မာသံ႐ံုး ဘက္က အကူ အညီ ေပးလာတာေတြ ရွိလာတယ္လို႔လည္း ေျပာၾကတယ္။ ဒီေတာ့ သံအမတ္ႀကီးတုိ႔အေနနဲ႔ ဒီလို ကူညီေပးတဲ့ အခါ ဘယ္ လုိ အခက္အခဲေတြ ႀကံဳေတြ႔ရလဲ။

ေျဖ။ ။ ဒီကိစၥမွာ သမၼတႀကီးက အထူးတာ၀န္ ေပးထားတယ္။ အလုပ္သမားေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔၊ ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ ေပါ့။ ဒီ မွာက သန္းနဲ႔ခ်ီ ရွိတာကိုး။ ဟုိဘက္မွာ ထိုင္းအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာမွာ မူအားျဖင့္ေတာ့ သူတုိ႔က ကူညီပါတယ္။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အခုဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ပတ္စ္ပို႔ ၁ သန္း ၇ သိန္း နီးပါး ထုတ္ေပးၿပီး ပါၿပီ။ ၁ သန္း ၆ သိန္း ၇ ေသာင္းေပါ့။ အဲဒီေလာက္အထိ ထုတ္ေပးၿပီးသြားၿပီ။ အဲဒီအထဲကမွ အခု ၄ သိန္း က သက္တမ္း ကုန္တဲ့ ဟာေတြ၊ သူတုိ႔ေတြအတြက္ အျမန္ ျပန္ထုတ္ေပးဖုိ႔ လုပ္ေနတာေပါ့။ ဆုိေတာ့ ဒီမွာ အခက္အခဲ ဆုိတာေတြကေတာ့ သူ႔ႏုိင္ငံမွာ သူ႔ဥပေဒ သူ႔စည္းမ်ည္းနဲ႔ လုိက္နာရသလိုေပါ့။ သူတုိ႔ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ညႇိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ရတဲ့အခါမွာ စိတ္ တိုင္း က်ေတာ့ မျဖစ္ဘူးေပါ့။ အဓိကေတာ့ အလုပ္သမားေတြအတြက္ တရား၀င္ေအာင္၊ အခြင့္အေရးေတြ မဆံုး႐ႈံးရေအာင္ ရည္မွန္းခ်က္ထားၿပီး လုပ္ရတာေပါ့။ စိတ္တုိင္းက်ေတာ့ မျဖစ္ဘူး၊ ေဆြးေႏြးရတာက ထုိင္း ႏုိင္ငံဘက္က DOE (Department of Employment) ေခၚတာေပါ့။ အလုပ္သမား ဌာနေပါ့။ တခ်ိဳ႕ဟာေတြ သူတုိ႔နဲ႔ ေျပာတုိင္း မေအာင္ျမင္ ဘူး ေပါ့။

ေမး။ ။ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ ထုိင္းအလုပ္ရွင္နဲ႔ ျပႆနာျဖစ္တာ၊ တခ်ိဳ႕ ညႇဥ္းဆဲ သတ္ျဖတ္ခံရတာ၊ တခ်ိဳ႕ အမႈအခင္း ျဖစ္တာမ်ိဳးေတြမွာ ထုိင္းႏုိင္ငံဘက္က ေမွးမွိန္ေအာင္ လုပ္ပစ္တာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့တယ္။ အခု သံအမတ္ႀကီးတို႔ ကူညီ ေပး တယ္ဆုိေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြမွာေရာ ဘယ္လို တုိးတက္မႈေတြ ရွိလာသလဲ။

ေျဖ။ ။ အခုက်ေတာ့ ျဖစ္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းေပါ့၊ ရဲစခန္းမွာ အမႈဖြင့္ခုိင္းတယ္။ ၿပီးေတာ့ ရသင့္ရထုိက္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ရေအာင္ ကူညီတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အစည္းအေ၀းေတြမွာ ဒါေတြ ထည့္ေျပာတာေပါ့။ ဒါမ်ိဳးေတြျဖစ္တယ္။ တရားဥပေဒ စုိးမုိးႏိုင္ ေအာင္ ျဖစ္စဥ္ေလးေတြနဲ႔ ေျပာရတာေပါ့။ လုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာ ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ရွိပါတယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမုိးမႈ အရမ္းနည္းတာေပါ့။ ဒီလိုေအာက္ေျခမွာ တကယ္တမ္းျဖစ္ေနတာကိုက သဘာ၀လုိ႔ ေျပာလို႔ရတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုေနရာ ေတြ မွာလည္း တရားဥပေဒ စိုးမုိးေအာင္ အၿမဲတမ္းေျပာဆုိ တုိက္တြန္း ေနရတာပါ။

ေမး။ ။ အရင္က ျမန္မာအလုပ္သမားေတြမွာ အားကိုးရာ မဲ့ခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေျပာဆုိခဲ့ၾကတယ္။ အခု ျမန္မာသံ႐ံုး ဘက္က ကူညီေပးေနမႈေတြ ရွိလာတာကို သူတုိ႔လည္း အားတက္ၾကတယ္ ေျပာတယ္။ ဒီဟာကိုေရာ သံအမတ္ႀကီးတို႔ ဘက္က ဘယ္လို အရွိန္ျမွင့္ ေဆာင္ရြက္သြားဖို႔ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ဘက္က ျပႆနာ တခုခုျဖစ္လာတာနဲ႔ ခုနက ေျပာခဲ့သလို ရဲစခန္းမွာ အမႈဖြင့္၊ ဒါကို ေဖာ္ထုတ္၊ ၿပီး ေတာ့ က်ေနာ္က (ထုိင္း)အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ေျပာမယ္၊ ဒီလိုျဖစ္စဥ္ေတြကို ရွင္းျပတာေပါ့။ ေအာက္ေျခမွာက်ေတာ့ တရားဥပေဒ မစိုးမုိးတာေတြက ေျပာရရင္ေတာ့ အမ်ားႀကီး ရွိတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါေတြမွာလည္း စိုးမုိးႏုိင္ေအာင္ လက္ေတြ႔ က်ႏိုင္တဲ့ နည္း လမ္းေတြ ရွာၿပီး လုပ္ရတာေပါ့။ ေနာင္က်လည္း ဒါေတြဆက္ၿပီး လုပ္ရဦးမွာေပါ့။ လူေတြက ဒီမွာ သန္းခ်ီၿပီး ရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ကိစၥေတြ ေျမာက္မ်ားစြာ ရွိတာေပ့ါဗ်ာ။ က်ေနာ့္ ဖုန္းမွာလည္း တေန႔ ၅ ခါ၊ ၆ ခါ ကေလးေတြဆီက လာေနတာ။ ညဥ့္နက္၊ သန္းေခါင္လည္း လာတာပဲ။ ေန႔စဥ္ ဒီလုိပဲ ေျဖရွင္း ေပးေနရတာေပါ့။

ေမး။ ။ အခု ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ တရားမ၀င္ျဖစ္ေနေသးတဲ့၊ အေထာက္အထား မရွိေသးတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ အတြက္ ဘယ္လုိ လုပ္ငန္းေတြ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္သြားဖုိ႔ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ အဓိက ကေတာ့ ဒီမွာ သန္းနဲ႔ခ်ီရွိေနတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြကို ကေလးေတြကအစ တဦးတေယာက္ မက်န္၊ တရားမ၀င္ျဖစ္ေနသူေတြ တရား၀င္ အေထာက္အထားေတြ ျပည့္ျပည့္၀၀ရေအာင္ အဓိကထားၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ ေပး တယ္။ အဲဒီအေပၚမွာ အက်ိဳးဆက္ေတြက်ေတာ့ သူတုိ႔ အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ ရသြားမယ္။ လူမႈဖူလံုေရးလုိ ဟာမ်ိဳးေတြ ရမယ္။ ကေလး ပညာေရးဆုိတာမ်ိဳးေတြ။ ဒါမ်ိဳး သူတုိ႔ ခံစားခြင့္ေတြရသြားမယ္။ တဖက္မွာလည္း ျမန္မာ သံ႐ံုးနဲ႔ ျမန္မာ အာဏာပိုင္ေတြက ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရး ကိစၥေတြအတြက္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ကေလးေတြအတြက္ ေျမေတာင္ ေျမႇာက္ေပး ရတာေတြ ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အားရတဲ့ အပိုင္းေတာ့ မရွိေသးဘူး။ လုပ္စရာေတြက အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။

ေမး။ ။ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြရဲ႕ သားသမီးေတြ အေထာက္အထား လက္မွတ္ရေရး အတြက္လည္း သံအမတ္ႀကီး တုိ႔ ဘက္က ဘယ္ေလာက္အထိ လုပ္ေပး ထားႏုိင္ၿပီးလဲ။

ေျဖ။ ။ ကေလးေတြကို တရား၀င္ အေထာက္အထား ရဖုိ႔ေတြလည္း က်ေနာ္တုိ႔ကလုပ္ေပးေနတယ္။ အခုဟာက လုပ္ ေပး ထားတဲ့ အေရအတြက္က နည္းေသးတယ္။ လုိအပ္ခ်က္ေတြ ရွိေနပါေသးတယ္။ ေျပာရရင္ အခ်ိတ္အဆက္ မမိၾကေသး လုိ႔ပါ။ ကေလးေတြ ပညာသင္တဲ့အရြယ္မွာ ပညာသင္ႏိုင္ေအာင္၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ပညာေတြ သင္ႏိုင္ေအာင္ ဒါမ်ိဳးေတြက ဆက္ၿပီး လုပ္စရာေတြက အမ်ားႀကီး ရွိေသးတာကိုး။ ။