ရွင္းရခက္ေနတဲ့ ရန္ကုန္ အမႈိက္ ျပႆနာ

ေမစစ္ပိုင္

ရန္ကုန္ကို စင္ကာပူလို ျဖစ္ေစရမယ္လို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အပါအဝင္ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ေတြက မၾကာခဏ ေျပာဆိုၾက ေပမယ့္လည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ေခတ္မမီတဲ့ စည္ပင္သာယာေရး စနစ္နဲ႔ ရန္ကုန္သူ ရန္ကုန္သားေတြရဲ႕ အမိႈက္ကို စနစ္တက် မစြန္႔ပစ္တတ္မႈတို႔က ရန္ကုန္ကို ဘယ္လိုမွ အေရာင္မထြက္ေစဘဲ ဖ်ားနာအိုမင္းေနတဲ့ ၿမိဳ႕အဆင့္က ႐ုန္းမလြတ္ႏုိင္တဲ့ ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕လို႔ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားေတြက သံုးသပ္ေနၾကပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္မွာ ရွိတဲ့ တိုက္ႀကီးေတြကို မ်က္ႏွာစာက ၾကည့္ရင္ေတာ့ လွပသပ္ရပ္တယ္လို႔ အျပင္ပန္း ထင္ရေပမယ့္ တိုက္ေနာက္ေဖး လမ္းၾကားေတြနဲ႔ တိုက္ေနာက္ဖက္ျခမ္း ေတြမွာေတာ့ အမိႈက္သရိုက္ေတြ၊ ေျမာင္းပုပ္ေရေတြ၊ ခ်ဳံႏြယ္ အပင္ ေတြနဲ႔ ညစ္ပတ္ေနတာကို ေတြ႔ရမွာပါ။

ဒါ့အျပင္ ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္က လမ္းအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အမိႈက္ပုံးေတြရွိေပမယ့္ ျဖစ္သလို ပစ္ထားတဲ့ အမိႈက္ပုံေတြနဲ႔ ပလက္ေဖာင္း ေတြေပၚ၊ လမ္းေတြေပၚမွာ အဆင္ေျပသလို ေထြးထားတဲ့ ကြမ္းတံေတြး ကြက္ေတြကလည္း ၿမိဳ႕ျပ အဂၤါရပ္နဲ႔ မညီ အရုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္ေနပါတယ္။ အမိႈက္ပံုးေတြ ရွိတယ္ ဆိုေပမယ့္လည္း အမႈိက္ပစ္ခ်င္ သူေတြက စည္းကမ္းတက် ပစ္မယ္ ဆိုရင္ေတာင္ အဲဒီအမႈိက္ပံုးနား ကပ္ဖို႔ ခက္ခဲေလာက္ေအာင္ ညစ္ပတ္ နံေဟာင္ေနတာဆိုေတာ့ လမ္းသြားလမ္းလာ ေတြလည္း ျဖစ္သလို အမိႈက္စြန္႔ေနၾကပံု ရပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ က်ျပန္ေတာ့လည္း အမႈိက္ပံုး အေရအတြက္ ေတာ္ေတာ္နည္းတယ္၊ လမ္းသြားရင္း အမႈိက္ပံုးမွာ ပစ္ခ်င္လို႔ ရွာရင္ မေတြ႕ဘူးလို႔ ေဝဖန္သူေတြ ရွိပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို အမိႈက္ကင္းစင္းေအာင္၊ ကြမ္းတံေတြး ကင္းစင္းေအာင္ လုပ္ဖို႔ဆိုတာကေတာ့ မလြယ္တဲ့ ကိစၥတခုျဖစ္သလို၊ ဘတ္ဂ်က္ အေနအထားကလည္း ျပန္ၾကည့္ေနရတယ္လို႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာေရးရဲ႕ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးနဲ႔ သန္႔ရွင္းေရးဌာနရဲ႕ ဒုတိယ ဌာနမႉး ဦးလွဝင္းေအာင္က ေျပာပါတယ္။

“အဓိက က်ေနတာက ဌာနရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္ အေျခအေနပဲ။ လုပ္ခ်င္တာေတြ ရွိေပမယ့္လည္း ဘာကိစၥျဖစ္ျဖစ္ ဘတ္ဂ်က္ဆိုတဲ့ ေနရာေရာက္ရင္ အလိုလုိ ရပ္သြားတယ္ေလ။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ျပႀကီး လွပဖို႔၊ အမိႈက္ကင္းစင္ဖို႔ ဆိုရင္ေတာ့ ျပည္သူေတြက အသိ ရွိရွိနဲ႔ စည္းကမ္း လိုက္နာဖို႔လိုတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာက အမိႈက္ေကာက္ဝန္ထမ္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္ပဲရွိတာ။ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ေန ျပည္သူက ၆ သန္းေက်ာ္ေလာက္ ရွိေတာ့ ဝန္ထမ္းတဦးက လူ ၂၀၀၀ ေလာက္ပစ္တဲ့ အမိႈက္ကို လိုက္ေကာက္ ေနရတဲ့ အေနအထားပဲ” လို႔ ဦးလွဝင္းေအာင္က ဆုိပါတယ္။

ေနာက္ေဖး လမ္းၾကားေတြမွာ ရွိေနတဲ့ အမိႈက္ေတြကို သက္ဆိုင္ရာတိုက္ေတြက သူတို႔ရဲ႕ ေငြေၾကးနဲ႔ ဝန္ထမ္းအင္အား စိုက္ထုတ္ ရွင္းလင္းၿပီး သတ္မွတ္ေနရာမွာ ပုံရင္ေတာ့ စည္ပင္ကားနဲ႔လာၿပီး သယ္ေပးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စည္ပင္ကိုေတာ့ ကားအတြက္ ဆီဖိုး ျပန္ေပးရမွာပါ။

“အမိႈက္ကုိ သတ္မွတ္ေနရာမွာ ပစ္ေလ၊ ေနာက္ေဖး လမ္းၾကားဆိုတာ ပစ္ခြင့္မရွိဘူး၊ ပစ္ရင္ ဒဏ္ရိုက္ရမယ္လို႔ တုိင္းေဒသ ႀကီး အစိုးရအဖဲြ႔က ေျပာေပမယ့္ အမိႈက္ပစ္တဲ့သူကို ဖမ္းဖို႔ဆိုတာက မလြယ္တဲ့ကိစၥပဲ။ ကြမ္းတံေတြး ကိစၥမွာလည္း ဒီလိုပဲေပါ့။ ဘယ္လို ဖမ္းလို႔ရမွာလဲ။ ဒါေပမယ့္ ေႏြရာသီ ညဘက္ေတြမွာေတာ့ လူျမင္ကြင္းေနရာေတြမွာ ရွိတဲ့ ကြမ္းတံေတြး ကြက္ေတြကို ေရနဲ႔လိုက္ေဆးပါတယ္” လို႔ ဦးလွဝင္းေအာင္က ရွင္းျပပါတယ္။

ၿမိဳ႕ျပကို သန္႔ရွင္းစိုေျပ ေစခ်င္တဲ့ ေစတနာနဲ႔ ရန္ကုန္လူထုကို ပညာေပးဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီးေတာ့ နာေရး ကူညီမႈအသင္း၊ ဂီတ ပညာရွင္ေတြနဲ႔ စာေပပညာရွင္ေတြ ပူးေပါင္းၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္း ေျခာက္ၿမိဳ႕နယ္မွာ အမိႈက္ေကာက္ဖို႔ စီစဥ္ခဲ့ေပမယ့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီက စာထုတ္ၿပီး တားျမစ္ခဲ့ ပါေသးတယ္။

ဒါေပမယ့္ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ လူမႈကူညီေရး အသင္းေတြက အမိႈက္ေကာက္ အစီအစဥ္ေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ခြင့္ျပဳမွာပါလို႔ ဦးလွဝင္းေအာင္က ေျပာလာပါၿပီ။ “NGO ေတြကို ခြင့္ျပဳေပးပါတယ္။ တားျမစ္ခဲ့တယ္ ဆိုတာကလည္း သူတို႔က ဟန္ျပေလာက္ပဲ လုပ္ၾကတာေလ။

နာမည္ေလးပဲ လုပ္တာ၊ အမိႈက္ကို လက္နဲ႔ေတာင္ ထိတာမဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔က အမိႈက္ေကာက္ ေပးတယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ တေတြေတာင္ သက္သာပါေသးတယ္” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

လက္ရွိမွာေတာ့ ရန္ကုန္ရဲ႕ အမိႈက္ထြက္ရွိတဲ့ ပမာဏက တေန႔ကို တန္ခ်ိန္ ၁၆၅၀ ေက်ာ္ ထြက္ေနၿပီး ေန႔စဥ္ တန္ခ်ိန္ ၁၅၄၉.၇၃၁ တန္ကို သိမ္းဆည္း စြန္႔ပစ္ႏုိင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရး ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒအရ ဘယ္သူမွ ေရေျမာင္းတြင္းျဖစ္ေစ၊ အမ်ားပိုင္ လမ္းေပၚျဖစ္ေစ၊ ေနာက္ေဖး လမ္းၾကားျဖစ္ေစ အမိႈက္ (သို႔) စက္ဆုပ္ဖြယ္ရာ မ်ားကို လွဲခ်ျခင္း၊ ပစ္ခ်ျခင္း၊ သြန္ခ်ျခင္း၊ က်ေရာက္ေစျခင္း၊ စြန္႔႔ပစ္ျခင္း မျပဳလုပ္ရလို႔ စည္းကမ္းထုတ္ထား ေပမယ့္လည္း ျပည္သူေတြဘက္က လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္တယ္ဆိုတာ မေတြ႔ရ သေလာက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔တေတြ ျပည္သူလူထုကို အသိပညာ ေပးလို႔ရေအာင္ အမိႈက္ေကာက္ ပညာေပးမယ္ ဆိုတုန္းက ဌာနဘက္ကသာ ပူးေပါင္းမယ္ဆိုရင္ အမ်ားႀကီး ေအာင္ျမင္မွာပါ။ ရန္ကုန္မွာက မိုးရြာရင္ ေရေတြထဲ အမိႈက္ေတြ ပါလာမယ္၊ ေပါေလာေပၚ ေနတာကလည္း လူျမင္လို႔ မေကာင္းဘူး၊ သူတို႔မွာ ဝန္ထမ္း အခက္အခဲမရွိဘူး၊ အလုပ္သမားေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္၊ သူတို႔ အလုပ္ကို ႏိုင္တယ္၊ က်ေနာ္တို႔ကို ေကာက္စရာမလိုဘူးလို႔ ေျပာထားတာေလ၊ အခုေတာ့ ရန္ကုန္က အမိႈက္နဲ႔တင္ ဒုကၡေရာက္ ေနတာပဲ” လို႔ ျပည္သူလူထုကို အမိႈက္ေကာက္ ပညာေပးဖို႔ စီစဥ္ခဲ့ေပမယ့္ ဌာနက တားျမစ္ခ်က္ေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ နာေရးကူညီမႈအသင္း ဥကၠ႒ ဦးေက်ာ္သူက ဧရာဝတီကို ေျပာျပပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီနဲ႔ ဂ်ပန္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး ေကာ္မတီ (JICA) တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ေဆာင္ရြက္မယ့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ အဆင့္ျမႇင့္တင္ေရး စီမံခ်က္မွာလည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ အမိႈက္ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္း ဖို႔အတြက္ ေန႔စဥ္ ထြက္ရွိတဲ့ အမိႈက္ေတြကို ျပန္္လည္သန္႔စင္တာ၊ သုံးစဲြတာေတြ လုပ္သင့္တယ္လို႔ အႀကံျပဳ ထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

JICA ရဲ႕ သုံးသပ္ခ်က္မွာေတာ့ ေနာင္လာမယ့္ ၂၀၄၀ ျပည့္ႏွစ္ဆိုရင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ အိမ္ေတြက ထြက္ရွိတဲ့အမိႈက္ ပမာဏက တေန႔ကို တန္ခ်ိန္ ၁၄၀၀၀ နီးပါး ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္မွာ အမိႈက္ေတြ ေပါေနတာ မေကာင္းဘူးေပါ့။ က်ေနာ္တို႔လုိ လမ္းေဘးစာ ပုံမွန္ ဝယ္စားေနရတဲ့ သူေတြဆိုရင္ က်န္းမာေရး ထိခိုက္ႏုိင္တယ္ေလ၊ ဒီလိုဆိုၿပီးလည္း ေစ်းႀကီးတ့ဲဟာ ဝယ္မစားႏိုင္ဘူး” လို႔ ကုမၸဏီ အငွားယာဥ္ေမာင္း ကိုလင္းက ေျပာပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္ ျဖစ္တဲ့ ပန္းဘဲတန္း၊ လသာ၊ ဗိုလ္တေထာင္၊ ေက်ာက္တံတား၊ လမ္းမေတာ္နဲ႔ ဒဂုံၿမိဳ႕နယ္္ေတြ ရဲ႕ လမ္းအမ်ားအျပားမွာဆိုရင္ အမိႈက္စုိ၊ အမိႈက္ေျခာက္ နာမည္တပ္ထားတဲ့ အမိႈက္ပုံးေတြ ရွိေပမဲ့လည္း လမ္းေဘးမွာတင္ ႀကဳံသလိုပစ္ထားတဲ့ အမိႈက္ပုံငယ္ေတြ အမ်ားႀကီး ျမင္ေနရပါတယ္။

ပုစြန္ေတာင္ေစ်းထဲက ေစ်းသား တေယာက္ကေတာ့ သူတို႔ ေစ်းထဲက အမႈိက္ပံုႀကီးကို သိမ္းဖို႔ ေစ်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးနဲ႔ စည္ပင္နဲ႔ ညႇိႏႈိင္းထားေပမယ့္၊ အဲဒီလို လာသိမ္းေပးဖို႔ ေစ်းသူေစ်းသားေတြက ေငြေၾကးထည့္ဝင္ၾကေပမယ့္ စည္ပင္ကားက မွန္မွန္ မလာတဲ့ အတြက္ အမႈိက္ေပါင္းစံုရဲ႕ အနံ႔အသက္နဲ႔ ေစ်းသူေစ်းသားေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး စိုးရိမ္ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ အမႈိက္ကင္းစင္ဖို႔ စည္ပင္နဲ႔ ျပည္သူ တဘက္ကို တဘက္ သူ႔ေၾကာင့္ ကိုယ့္ေၾကာင့္ အပစ္တင္ေနရံုနဲ႔ေတာ့ ၿပီးသြားမွာမဟုတ္ဘူး၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ တာဝန္သိမွျဖစ္မယ္လို႔ သန္႔ရွင္းမႈကို လိုလားတဲ့ ရန္ကုန္ေန ျပည္သူေတြက ေျပာဆိုေန ၾကပါတယ္။