ဖြဲ႕စည္းပံုျပင္မွ အေမရိကန္ အစိုးရ ေထာက္ပံ့ကူညီမည္

ဖဲလစ္ဆိုလိုမြန္

ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းဖို႕ ျမန္မာ အစိုးရက မလုပ္ေဆာင္ရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေပးဖို႕ရွိေနတဲ့ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈေတြကို ရပ္ဆိုင္းျပီး ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႕ေရးဆီ ျပန္ဦးတည္သြားႏိုင္မယ့္ အေျခအေနမ်ိဳး ပါဝင္ ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒကို သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမားက ဇန္နဝါရီလ ၁၇ ရက္ေန႕က လက္မွတ္ထိုးခဲ့ပါတယ္။

ပါတီ ႏိုင္ငံေရးလြန္ဆြဲပြဲေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္အစိုးရ အသုံးစရိတ္ အက်ပ္အတည္းျဖစ္မႈ Shutdown ကို လည္း လြန္ ေျမာက္သြားေစခဲ့တဲ့ ဒီဥပေဒဟာ အေမရိကန္အစိုးရရဲ့ ေအာက္တိုဘာလထိ သုံးစြဲမယ့္ အသုံးစရိတ္ ေဒၚလာ ၁ ထရီလီယံ ကို ရီပတ္ဘလီကန္ပါတီေရာ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီပါ သေဘာတူညီမႈနဲ႕ အတည္ျပဳခဲ့တာပါ။

၁၅၈၂ မ်က္ႏွာ ေရးသားပံုႏွိပ္ထားတဲ့ ယင္းဥပေဒမွာ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလုံးကို ျခြင္းခ်က္ မရွိ လႊတ္ဖို႕၊ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္ဖို႕ အေျခခံဥပေဒျပင္ဖို႕၊ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္သူေတြကို အျပစ္ေပး အေရးယူတာေတြ ထင္သာျမင္သာေအာင္ လုပ္ဖို႕ေတြ အပါအဝင္ တိက်ေသခ်ာတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္မွ အေမရိကန္အစိုးရက ေထာက္ခံပံ့ပိုးဖို႕ ပါဝင္ပါတယ္။

“ဒီကိစၥရပ္ေတြကို လက္ခံႏိုင္ေလာက္တဲ့ အျပဳမူမ်ိဳးနဲ႔ ေျဖရွင္းတဲ့ အခ်ိန္အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚခ်မွတ္ထားၿပီးသား ျဖစ္တဲ႔ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြကို ဆက္လက္ထားရွိေရးကို ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္တခ်ိဳ႕က ေထာက္ခံဖို႔ေနပါတယ္။ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈအသစ္ေတြလည္း ထပ္မံေပၚေပါက္လာႏိုင္ပါတယ္” လို႔ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္ကို အႀကံေပးေနတဲ့ Congressional Research Service က အာရွေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူ Michael Martin ကေျပာပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အစိုးရအုပ္စိုးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြအတြင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ခ်မွတ္ထားခဲ့တဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈ အေျမာက္အမ်ားကို ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အရပ္သားအသြင္ယူအစိုးရ အျဖစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ သမၼတ အိုဘားမားက ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္ပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရကိုလည္း ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံရသူေတြ တစိတ္တပိုင္းပါ၀င္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ကို တည္ေထာင္ႏိုင္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားတေယာက္ျဖစ္တဲ့ အတိုက္အခံေခါင္း ေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုလည္း လႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ ပါ၀င္လာႏိုင္ခဲ့ျခင္း စတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ခ်ီးက်ဴးမႈေတြ ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။

အေနာက္တိုင္း အစိုးရ အမ်ားစုက အေျပာင္းအလဲေတြ ကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ အသိအမွတ္ျပဳေပးခဲ့ေပမယ့္ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြၾကားမွာေတာ့ အေရးယူခ်မွတ္ထားတဲ့ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ Customs and Trade Act နဲ႔ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ Junta’s Anti-Democratic Efforts (JADE) Act စတဲ့ ဥပေဒေတြကို ဖယ္ရွားေပးဖို႔အတြက္ ဦးသိန္းစိန္ ကတိ ေပးခဲ့တဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနသူေတြကို လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးေရးမွာ မွန္းခ်က္နဲ႔ မကိုက္ခဲ့တာေၾကာင့္ ဥပေဒသစ္ထပ္မံ ခ်မွတ္ဖို႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုမႈေတြရွိလာခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရက လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေတြ ဆက္တိုက္ေပးခဲ့ေပမယ့္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ဖြဲ႔စည္းေပးထားတဲ့ အက်ဥ္းသားမ်ားစိစစ္ေရး ေကာ္မီတီ အဖြဲ႔၀င္ေတြက အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားလို႔ အတည္ျပဳသတ္ မွတ္ႏိုင္သူ ၃၃ ဦးက်န္ေနေသးတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီအျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြကလည္း ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံရသူေတြ ပိုမ်ားလာေအာင္ ဖန္တီးထား သလိုပဲလို႔လည္း အျခားသူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီလို ဥပေဒေတြရွိေနတာနဲ႔ အမွ် ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအသစ္ေတြ ဆက္လက္ၿပီးရွိေနဖို႔ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားသစ္ေတြ ဖမ္းဆီးခံရမယ္၊ ထိန္းသိမ္းခံရမယ္ဆိုလည္း အေမရိကန္ရဲ႕ ဥပေဒနဲ႔ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြ ဆက္လက္ၿပီးရွိေနပါလိမ့္မယ္” လို႔ Michael Martin က ေျပာပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးအရ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းမႈေတြ အျပင္ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြရဲ႕ ေနာက္ထပ္ စိုးရိမ္ပူပန္ေနတာကေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႕ေခၚေနၾကတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းက မြတ္ဆလင္မ်ားအေပၚအစိုးရရဲ႕ ျပဳမူပံု၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒထဲက တင္းက်ပ္မႈေတြ၊ ဆက္လက္ ထြက္ေပၚေနဆဲျဖစ္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ျဖစ္တယ္္။

အသစ္ျပဌာန္းလိုက္တဲ့ ဥပေဒရဲ႕ အပိုဒ္ ၇၀၄၃ မွာ ကန္႔သတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး “႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္ အျခားေသာ မြတ္ဆလင္ လူနည္းစု အဖြဲ႔မ်ားကို ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္ျခင္း အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အေျခခံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို က်ဴးလြန္ ခ်ိဳးေဖာက္သည္ဟု ယံုၾကည္ရေသာ လူပုဂၢိဳလ္ သို႔မဟုတ္ အဖြဲ႔အစည္း” လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဇန္န၀ါရီလ ၁၄ က ရခိုင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္အတြင္းမွာ တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္မႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့အေၾကာင္း သတင္းတြင္ ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာစာေပၚ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြက ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြကို မြတ္ဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြကို ကိုင္တြယ္ရာမွာ မျပတ္သားမႈ အတြက္ စြပ္စြဲခဲ့ၾကသလို ကုလသမဂၢနဲ႔ သံတမန္ေတြကလည္း အျပစ္တင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

“ခုခ်ိန္အထိ အစိုးရရဲ႕ ေဆာင္ရြက္မႈေတြဟာ လံုေလာက္မႈ မရွိေသးတာ အလြန္ရွင္းပါတယ္”လို႔ ဇန္န၀ါရီလ ၁၇ မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အေမရိကန္သံ႐ံုးက ထုတ္ျပန္တဲ့ေၾကညာခ်က္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။ ျမန္မာ တာ၀န္ရွိသူေတြကိုလည္း အျဖစ္အပ်က္ကို စနစ္တက် စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး တာ၀န္ရွိသူကို အရပ္သားျဖစ္ေစ၊ လံုၿခံဳေရး တာ၀န္ရွိသူျဖစ္ေစ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ မြတ္ဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး ပဋိပကၡေတြအေပၚမွာ တုန္႔ျပန္ပံုကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံၾကားက ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ဆက္ဆံမႈ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္သြားႏိုင္တယ္လို႔ အေမရိကန္သံ႐ံုးရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ Sarah Hutchinson က DVB အသံလႊင့္ဌာနကို ဇန္န၀ါရီ ၁၇ ရက္ေနမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ဘ႑ာေရးကန္႔သတ္မႈအသစ္ေတြဟာ အေမရိကန္ စီးပြားေရးေထာက္ပံ့မႈ ရန္ပံုေငြအေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈ ရွိမွာ ျဖစ္ၿပီး ဒီ႐န္ပံုေငြက ျပန္လည္တည္ေထာင္ေနရတဲ႔ တိုင္းျပည္ေတြကို ကူညီေပးေနပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္ေတြထဲမွာ စစ္ေရး အကူအညီ၊ သံတမန္ေရး အသံုးစား႐ိတ္နဲ႔ USAID စီမံကိန္းေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

သမၼတ အိုဘားမားက ႏိုင္ငံျခားစစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ဘ႑ာေရးေထာက္ပံ့မႈ အစီအစဥ္ ေအာက္ကေန ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ရံပံုေငြေတာင္းခံခဲ့ျခင္း မရွိေပမယ့္ ဇန္နဝါရီ ၂၀ ရက္ေန႔က ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္က ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ပူးတြဲေၾကညာခ်က္မွာ အကူအညီကို ျဖစ္ရပ္ တခုၿပီးမွ တခု စဥ္းစားသံုးသပ္သြားမယ္လို႔ ေျပာထားပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရာမွာ တိုးတက္မႈဘယ္ေလာက္ ရွိသလဲဆိုတာ ျပသႏိုင္ျခင္းနဲ႔ ဒီလူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့သူေတြကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူဖို႔ ဘယ္ေလာက္ အားထုတ္ႏိုင္သလဲ ဆိုတဲ့ အေပၚမွာ တည္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ကန္႔သတ္မႈအသစ္ေတြရဲ႕ အျပည့္အ၀ သက္ေရာက္မႈကေတာ့ ခုခ်ိန္အထိ ရွင္းလင္းျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ အစိုးရခ်င္း ေထာက္ပံ့မႈ၊ ပုဂၢလိက က႑ကို စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ကန္႔သတ္မႈေတြခ်မွတ္ဖို႔ ကိစၥေတြဟာ ျပႆနာရွိေနဆဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဥပေဒမွာ စိုးရိမ္ေၾကာင့္က်စရာေတြ ရွိေနပါေသးတယ္။

အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနက အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသားေတြ စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းကေန ကန္႔သတ္ ထားတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ကုမၸဏီေတြပါ၀င္တဲ့ အထူးသတ္မွတ္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံသားစာရင္း (Specially Designated Nationals – SDN) ကို ထုတ္ျပန္ ထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈပိုၿပီး ထိေရာက္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခား ေရး၀န္ႀကီး Hillary Clinton က ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ သူ ဒီလိုေျပာလိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ျမန္မာႏိုင္ငံသား တခ်ိဳ႕နဲ႔ ကုမၸဏီအခ်ိဳ႕ကို စာရင္းထဲ ထပ္မံထည့္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ကိုလည္း ဖယ္ထုတ္လိုက္ပါတယ္။

အေမရိကန္ရဲ႕ လူေရြးခ်ယ္မႈကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေနပါတယ္။ ေျမာက္ကိုရီးယားနဲ႔ လက္နက္အေရာင္းအ၀ယ္ ကိစၥမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့သူေတြကို ဦးစားေပး ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၿပီး တျခား အျပစ္ရွိသူေတြက စနစ္တက် ကင္းလြတ္ခြင့္ရေနတယ္လို႔ ေ၀ဖန္မႈေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။

ဇန္န၀ါရီလ ၁၇ ရက္ ဥပေဒအသစ္မွာေတာ့ ေ၀ဖန္မႈေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔ အေလးထားတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဥပေဒမွာ ပါ၀င္တဲ့ အခ်က္ေတြ အားလံုးကို ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ အတြက္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ အေျပာင္းအလဲေတြ အေျမာက္အမ်ား လုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ရမယ့္ အေျပာင္းအလဲေတြကေတာ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ ဥပေဒေတြကို အသစ္ျပင္ဆင္ဖို႔၊ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္း သာ ခြင့္ေတြဆက္ေပးဖို႔နဲ႔ တရားစီရင္ရာမွာ ခံုသမာဓိစနစ္ ထားရွိေရးေတြ အထိေတာင္မွ ပါ၀င္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲ အေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈရွိႏိုင္တဲ့ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကေတာ့ ေတာင္းဆိုမႈေတြ ထဲမွာ အရဲတင္းဆံုးပါ။

“ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရက ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို ေဆာင္ရြက္မွသာလွ်င္ ဤဥပေဒျဖင့္ တားျမစ္ထားသည့္ ဘ႑ာေရး ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကို ရရွိႏိုင္မည္” လို႔ ဥပေဒရဲ႕ အပိုဒ္ ၇၀၄၃(ခ) မွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။ “အေျခခံဥပေဒသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံမ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔မ်ား၊ မဲဆႏၵရွင္မ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား အပါအ၀င္ အားလံုးပါ၀င္ႏိုင္သည့္ ပြင့္လင္းျမင္သာၿပီး လြတ္လပ္မွ်တ ေသာ သမၼတႏွင့္ လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား ျဖစ္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္” လို႔လည္း ထည့္သြင္း ထားပါတယ္။

(DVB အဂၤလိပ္ပိုင္းမွ FELIZ SOLOMON ၏ US spending bill adds ‘new restrictions’ on Burma ကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္)