ေခ်ာက္ကမၻားၾကီးထဲမွ လူသားမ်ား

အယ္လ္ဘတ္ ဂတ္စ္မင္ (Albert Guzman)

ထိုင္းနယ္စပ္ အမိႈက္ပံုေပၚက ျမန္မာ ေရႊ႔ေျပာင္းတို႔ ဘဝ

မဲေဆာက္ (မဇၥ်ိမ)။ ။ ေလထုက ညစ္ေထးကာ ပူေလာင္ သိပ္သည္းေနသည္။ ပုတ္အဲ့အဲ့ နံေစာ္ေနသည့္ အနံ႔မ်ားကလည္း အသက္ရႈေနရသူမ်ားကုိ ဒုကၡ ေပးလွသည္။ ေတာင္လိုပံုေနသည့္ ပုတ္သိုးစြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ား၊ အညစ္အေၾကးမ်ား၊ တပတ္ရစ္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားက ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္ မဲေဆာက္ၿမိဳ႔၏ ႂကြယ္ဝသံုးျဖဳန္းႏိုင္မႈကို ျပေနသလို ရွိလွသည္။ ၎အမိႈက္ပံုၾကီးက ေနေရာင္ေအာက္၌ လင္းလက္ ေတာက္ပေနေသးသည္။ ဤေနရာကုိ လာလည္ဖုိ႔ ဖိတ္ေခၚျခင္း မဟုတ္ရပါ။ တစ္ဖက္က အမိႈက္ပံုၾကီးႏွင့္အၿပိဳင္ တစ္ဖက္ကလည္း ေရၫိႇျဖင့္ ညစ္ေထးေနေသာ ေရကန္ၾကီးၾကား၌ ေျခသြားလမ္းေလး တစ္ခု ရွိသည္။ ခေနာ္နီခေနာ္နဲ႔ ေလွကေလးေပၚ၌ လူတေယာက္ တခုခု ရွာေနပုံ ေပါက္သည္။

ဤေျခသြားလမ္းကေလးအတိုင္း လိုက္သြားလွ်င္ အမိႈက္ပံုၾကီးေပၚ ေရာက္သည္။ အမိႈက္ပံုေပၚ ျဖစ္ကတတ္ဆန္း ေဆာက္ထားသည့္ တဲငယ္မ်ား ေတြ႔ရမည္။ ပံုသဏၭာန္ အမ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္ လယ္တဲကေလးမ်ားႏွင့္ပင္ တူေသးသည္။ အမိႈက္ပံုထဲမွ ျပန္သံုးလုိ႔ရသည့္ ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ေဆာက္ထားၾကသည့္ တဲမ်ားတြင္ ျမန္မာ ၃ဝ-၄ဝ ခန္႔ ေနၾကသည္။ နီးနားဝန္းက်င္တြင္ တျခား မိသားစုမ်ားလည္း ေနၾကေသးသည္။ အနည္းဆံုး လူ ၁ဝဝ ေလာက္ထိ ရွိႏိုင္သည္။ အမိႈက္ပံုနားေနသူမ်ား သံုးစရာ ေရတြင္းတစ္တြင္း မနီးမေဝးတြင္ ရွိေနၿပီး ဤတြင္းကိုသာ အားထားေနရသည္။ ေရကို ၾကိဳခ်က္ေသာက္မွသာ အဆင္ေျပမည္ဟု သူတို႔ယူဆၾကသည္။ ေရအရသာေၾကာင့္ျဖစ္သလို အမိႈက္ပံုထဲမွ စိမ့္ဝင္ေရကလည္း ျပႆနာရွိေၾကာင္း သူတို႔ သိၾကသည္။

ဤအမိႈက္ပံုသားမ်ားထံ ဧည့္သည္မ်ား တခါတရံ ေရာက္လာတတ္သည္။ စပ္စုလိုသည့္ သတင္းသမားမ်ား၊ အကူအညီေပးသူမ်ားႏွင့္ စည္း႐ုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရး အဖြဲ႔မ်ားမွ ျဖစ္တတ္သလို သူတုိ႔ကို ဖယ္ရွားပစ္ရန္ ေဒသခံ အာဏာပိုင္မ်ားလည္း အနည္းဆံုး တစ္ၾကိမ္ေတာ့ ေရာက္လာတတ္သည္။ ျမင္ရသည့္အေျခအေနက ေတာ္ေတာ္ဆိုးရာ တကယ့္ကို ဘဝပ်က္ေန၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့ လမ္းမျမင္ၾကေတာ့သူမ်ားသဖြယ္ အထင္ခံရသည္။ တကယ့္ကို ကံဆိုးမိုးေမွာင္က် လံုးဝလက္ေလွ်ာ့ထားသူမ်ား၊ တက္လမ္းမရွိၾကသူမ်ား ဟုလည္း ထင္စရာရွိသည္။ "ဒီလို အေျခအေနမ်ဳိးမွာ ေနႏိုင္တာကို က်ေနာ္ျဖင့္ ယံုေတာင္ မယံုႏိုင္ပါဘူးဗ်ာ"။ အေျခအေနကို ျမင္ရသည့္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားထံမွ ၾကားရေလ့ရွိေသာစကားျဖစ္သည္။ ေသခ်ာသည္က တဲတလံုးေပၚက လူတေယာက္ကို ေနာက္မွ ျမင္ရသည့္ျမင္ကြင္း၊ ထိုသူကလည္း တီဘီ ေခ်ာင္းတဟက္ဟက္ဆိုေတာ့ ဤသို႔ အဆိုးျမင္ အေနအထားကုိ ေသြဖည္ျမင္ႏိုင္ရန္လည္း ခက္လွသည္။

ျမန္မာျပည္မွ ေျပာင္းေရႊ႔အေျခခ်လာသူ အမ်ားစု ရွိသည့္ အသိုက္အဝန္း၌ပင္ သူတို႔ အေျခအေနက ပိုဆိုးေနေသးသည္။ ေရႊ႔ေျပာင္းအေျခခ် လုပ္သားအမ်ားစုက အလံုတံခါးပိတ္စက္႐ုံဝင္းမ်ားထဲ ေနထိုင္ အလုပ္လုပ္ရေသာ္လည္း ယခုျမင္ကြင္းက လံုးဝ ကြာျခားေနသည္။ အႏၲရာယ္ရွိသည့္ အေျခအေနၾကားထဲမွပင္ ရွင္သန္ေရးအတြက္ သူတုိ႔႐ုန္းကန္ေနၾကသည္။ ေပးသမွ်ၾကားက ဘဝရွင္သန္ဖုိ႔ လက္ေတြ႔က်က် ၾကိဳးပမ္းေနသည္ကို ျမင္ေနရသည္။

"က်ေနာ္တို႔က ေမာ္လၿမိဳင္ကပါ။ ဒီကိုေရႊ႔လာတာ ၂-ႏွစ္ေလာက္ ရွိပါၿပီ" အရပ္ရွည္ရွည္သြယ္သြယ္ ကိုမင္းေဆြ* က ေျပာသည္။ "အရင္က အလုပ္မ်ဳိးစံု လုပ္ဖူးပါတယ္။ အခုေတာ့ ဘာမွ ရွာေဖြစားေသာက္လုိ႔ မရတာနဲ႔ ဒီ ေရာက္လာတာပါ"

ကိုမင္းေဆြ (အသက္ ၄ဝ) တြင္ ၃၅ ႏွစ္အရြယ္ ဇနီးႏွင့္ ကေလး ၄-ဦး ရွိသည္။ အငယ္ဆံုးသားငယ္က ၃ လသားပဲ ရွိေသးသည္။ တဲကေလး၌ပင္ အရပ္လက္သည္ျဖင့္ ေမြးခဲ့ရသည္။ သမီး အငယ္ ၂ ေယာက္က ၄ ႏွစ္ႏွင့္ ၈ ႏွစ္စီ ရွိေနၾကၿပီး တဲနားက ေရႊ႔ေျပာင္းလုပ္သားမ်ားအတြက္ ျပင္ပေထာက္ပံ့မႈျဖင့္ လာဖြင့္သည့္ မူလတန္းေက်ာင္းတြင္ တက္ေနၾကသည္။ ၁ဝ-ႏွစ္အရြယ္ သမီးၾကီးကေတာ့ ကိုမင္းေဆြႏွင့္အတူ အမိႈက္ေကာက္ လုပ္ငန္းတြင္ ကူညီေပးေနသည္။ ေန႔လယ္စာမစားမီအထိ အမႈိက္ပံုတြင္ ၃-နာရီခန္႔ ရွာၾကသည္။ ေန႔လယ္တြင္လည္း ၄-နာရီခန္႔ဆက္၍ အမိႈက္ထဲမွ ေကာင္းႏိုးရာရာ ရွာေဖြၾကျပန္သည္။

"က်ေနာ္တို႔ အလုပ္က သည္လိုပဲ"။ စြန္႔ပစ္ထားသည့္ ပလတ္စတစ္ ကေလး ေက်ာင္းလြယ္အိတ္ တခုကို ကိုင္ရင္း သူကေျပာသည္။ ပစၥည္းေကာင္းေလးမ်ား အလံုအေလာက္ စုေဆာင္းမိသည့္အခါ ၿမိဳ႔က ပြဲစားလာဝယ္သည္။ အျခား စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားမွ (PET) ပုလင္းမ်ားကို ဝယ္တတ္ေသာ္လည္း ေစ်းက သိပ္မေကာင္းလွ။ ေရႊ႔ေျပာင္း အေျခခ် အမိႈက္ေကာက္ေနသူမ်ားက အျခားအဝယ္လိုက္သည့္ ပစၥည္းမ်ားကို သယ္ ၍ သိပ္မေဝးေသာ ဒိုင္မ်ားကုိ သြားေရာင္းၾကသည္။ သူတုိ႔ သားအဖ ၃ ေယာက္ တစ္ေန႔ ဘတ္ ၇ဝ-၈ဝ ေလာက္ (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂.၃ဝ က ၂. ၆ဝ မွ်) ဝင္ၾကသည္။ ေန႔စဥ္ ရက္ဆက္ အလုပ္ဆင္းလွ်င္ ေရႊ႔ေျပာင္းမိသားစုတခု အနိမ့္ဆံုးတလဝင္ေငြေတာ့ စုမိႏိုင္ၾကသည္။

ပထမပိုင္းမွာေတာ့ အမိႈက္ပံုက ေကာင္းႏိုးရာရာ ရွာေဖြစားခဲ့ၾကရသည္။ ငါးေသတၱာဗူးမ်ားႏွင့္ ၾကက္သား အပိုင္းအစမ်ား ျပန္ခ်က္စားၾကသည္။ အခုေတာ့ ဒီလိုရွာမစားၾကေတာ့။ ဆီ၊ ဆန္၊ ၾကက္ဥ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ မွ်စ္ စသည့္ ေကာင္းႏိုးရာရာ ဝယ္စားႏိုင္ၾကေလၿပီ ။ တစ္ခုေတာ့ ဆန္းသည္။ သူတို႔ပံုက ညစ္ညစ္ပတ္ပတ္ မရွိ။ ေျပာရလွ်င္ အဝတ္အစားမ်ားက သန္႔ျပန္႔ေနေသးသည္။

သူတို႔ႏွင့္ ေပ ၃ဝ ေလာက္အကြာတြင္ အျခားတဲတတဲ ရွိသည္။ ၅ ေယာက္ ၆ ေယာက္ခန္႔ ရွိသည့္ ထိုမိသားစုတြင္ တီဘီ ျဖစ္ေနသူ တစ္ဦးလည္း ရွိသည္။ သားတစ္ေယာက္က အနီးရွိ စက္႐ုံတစ္ခုတြင္ အလုပ္လုပ္ၿပီး တစ္လ ဘတ္၂,၄ဝဝ ရသည္။ က်န္မိသားစုမ်ားက အမိႈက္ပံုထဲမွ ျပန္ေရာင္းရမည့္ ပစၥည္းမ်ား ရွာေဖြေနေသာေၾကာင့္ မိသားစုဝင္ေငြ ပိုတိုးလာသည္။

ျမန္မာေရႊ႔ေျပာင္း အေျခခ်တို႔အေျခအေနက ရႈပ္ေထြး ေျပာင္းလဲေနသည္။

အမွန္ဆိုလွ်င္ ၎တုိ႔သည္ ေပါႂကြယ္သည့္ ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ က်ရႈံးခဲ့ရေသာ ႏိုင္ငံေရး ျပယုဂ္တခုလည္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း စဥ္းစားစရာမ်ား ရွိေသးသည္။

နယ္စပ္အနီးက ေျပာင္းေရႊ႔လုပ္သားတို႔အတြက္ ရွာရႏိုင္ေသာ အလုပ္မ်ားက ငယ္ရြယ္သန္မာသူ လူပ်ဳိလူလြတ္မ်ားကိုသာ လိုခ်င္ၾကသည္။ အလုပ္ခ်ိန္ကလည္း ရွည္လ်ား ပင္ပန္းလြန္းလွသည္။ ဤအမိႈက္ပံုတြင္ အေျခခ်ရသူမ်ားက မိသားစုမ်ား ျဖစ္သည္။ အိမ္ငွားခ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ အေနအထုိင္မသက္မသာလွေသာ အမိႈက္ပံုကုိပဲ ေျပာင္းခဲ့ရေတာ့သည္။

အမိႈက္ပံုႏွင့္ ေဝးသည့္ ေျမကြက္လပ္ေပၚတြင္ မေဆာက္ဘဲ ဘာေၾကာင့္ အမိႈက္ပံုေပၚတြင္ ေဆာက္ထားရသနည္း။ အေျခအေန မေပးေသာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ မိုးသည္းထန္ေသာဝန္းက်င္တြင္ တဲမ်ား ေရေမ်ာသြားမည္ ။ ေရဆင္းေျမာင္းမ်ားႏွင့္ ေဝး၍ ေျမခိုင္ရာ ေနရာကိုလည္း ေရြးၾကရသည္။

ျပင္ပက လူမ်ားကို ေတြ႔ႏိုင္သည္ကလည္း သူတုိ႔အတြက္ အခြင့္ေကာင္း ျဖစ္ေနျပန္သည္။ မီဒီယာသမားမ်ားက ေငြေပးၾကမည္ မဟုတ္ေသာ္လည္း သူတို႔ အေျခအေနကို အံ့ၾသတုန္လႈပ္မိၾကၿပီး အခ်ဳိ႔ ဧည့္သည္မ်ားက ေငြနည္းနည္း ေပးသြားၾကသည္။ ေက်ာင္းအတြက္လည္း ေငြအမ်ားအျပား လႉသြားတတ္ၾကသည္။ အရင္အပတ္ကပင္ ေစတနာထက္သန္သည့္ ဂ်ပန္ဧည့္သည္ တအုပ္ ေရာက္လာခဲ့ၿပီး မိသားစု အပိုဝင္ေငြရေစမည့္ အေထာက္အပံ့မ်ား လႉသြားခဲ့ၾကေသးသည္။

အမိႈက္ပံုတြင္ ေနရသည္က က်န္းမာေရးႏွင့္ မညီတာကေတာ့ ေသခ်ာလွသည္။ က်န္းမာေရး ပို၍ ထိခိုက္ဖြယ္ပင္ ရွိပါသည္။ ဝင္ေငြကို အျမဲဆက္ထိန္းထားေရးကလည္း မေသခ်ာပါ။ ေကာက္ရသည့္ ပစၥည္းမ်ား၊ ေရာင္းေစ်းမ်ားေလ်ာ့သြားႏိုင္သည္။ အာဏာပိုင္မ်ားကလည္း အခ်ိန္မေရြး သူတို႔ကို ေျပာင္းပစ္ႏိုင္ေသးသည္။

အမိႈက္မေကာက္သည့္ ကေလးမ်ား အနာဂတ္အတြက္ တန္ဖိုးရွိမည့္ ေက်ာင္းပညာေရး တခုခု ရႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၄-တန္းထိသာ သင္ႏိုင္ၾကသည္။ အမိႈက္ပံုၾကီးေပၚတြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ မိသားစုမ်ား သူတို႔ဘဝကို လက္ေလွ်ာ့အရႈံးမေပးၾကေသာ္လည္း ေန႔တဓူဝ အသက္ဆက္ႏိုင္ေရး ၾကိဳးစားေနၾကရသည္။ ယခုလို မလႊဲမေရွာင္သာဘဝမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေရးကို ေမွ်ာ္လင့္႐ုံပဲ တတ္ႏိုင္ၾကသည္။ ပတ္ဝန္းက်င္က သူတို႔ကို အႏိုင္မယူသြားမီအထိ သူတို႔ လက္ျဖင့္ ႏိုင္သမွ် ျပန္႐ုန္းကန္ရင္း ပတ္ဝန္းက်င္ကို အႏိုင္ရေရး တြက္ဆရွင္က်န္ေနရသူမ်ားသာ ျဖစ္ေတာ့သည္။

*မင္းေဆြ ဆိုသည္မွာ အမည္ရင္း မဟုတ္ပါ။

Albert Guzman ၏ Burmese migrant lifestyle choice: a Thai town dump ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္။